Синонимы антонимы на казахском

Омонимдер. Синонимдер. Антонимдер

Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер деп аталады. Мысалы, елгезек бала-тілазар бала, шабан ат-жүрдек ат, іскер адам-олақ адам, жақсы мінез-жаман мінез, қисық ағаш-түзу ағаш, тату көрші— араз көрші, т.б. Тілімізде антоним сөздер мақал-мәтелдерде, жұмбақтарда көп кездеседі. Мысалы, Ащы мен тұщыны татқан білер, алыс пен жақынды жортқан білер. Аз сөз – алтын, көп сөз – көмір, т.б. Осы мысалдардағы ащы-тұщы, алыс-жақын, аз-көп сөздері – мағыналары бір-біріне қарама-қарсы айтылған антоним сөздер.

Омоним – сыртқы тұлғасы: айтылуы, естілуі, жазылуы бірдей, мағыналары әртүрлі сөздер. Сыртқы тұлғасы жағынан омоним сөздер мен көп мағыналы сөздер ұқсас болып келеді. Омоним болудың негізгі белгісі сөздердің арасында мағыналық байланыс болмайды, яғни омоним сөздер әртүрлі мағынада қолданылады, ал көп мағыналы сөздердің арасында мағыналық байланыс болады, көп мағыналы сөздер бір сөз табынан болып, бір негізден тарайды. Мысалы, Басыңды жоғары көтеріп, аяғыңды жылдам бас деген сөйлемдегі бас сөзі омоним, себебі бірінші бас сөзі адамның дене мүшесі – не? деген сұраққа жауап беретін, заттық ұғым атауы болатын зат есім, екінші бас сөзі – не істе? деген сұраққа жауап беретін қимыл-әрекет атауы болатын етістік. Ал Талдың басына қарлығаш ұя салыпты. Жолаушылар бұлақтың басына келіп демалды деген сөйлемдердегі бас сөзі – көп мағыналы сөз, себебі 1) бір нәрсенің бастау алатын жері деген бірдей мағынаға ие болып тұр; 2) екеуі де бір сөз табынан зат есім болып тұр.

Айтылуы, естілуі, жазылуы әр алуан, мағыналары бір-біріне жақын, жуық мәнді сөздер синонимдер деп аталады. Синонимге тән негізгі белгілер: 1) синоним сөздер әртүрлі дыбысталады; 2) синоним сөздердің мағынасы бір-біріне жақын болып келеді; 3) синоним сөздер бір сөз табынан болады. Мысалы, Апатты аймаққа көмекші, жәрдемші топ келді деген сөйлемдегі көмекші, жәрдемші сөзі бірінің орнына бірін ауыстырып қолдануға болатын, мағыналары бір-біріне жақын, бір сөз табынан болған синоним сөздер. Тілімізде синоним сөздер зат есімдерден, сын есімдерден, етістіктерден және үстеулерден кездеседі.

Зат есімнен

болған синонимдер

Сын есімнен болған синонимдер

Етістіктен болған синонимдер

Үстеуден болған синонимдер

Источник статьи: http://itest.kz/ru/ent/kazahskij-yazyk/leksika/lecture/omonimder-sinonimder-antonimder

Омонимдер. Синонимдер. Антонимдер

Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер деп аталады. Мысалы, елгезек бала – тілазар бала, шабан ат – жүрдек ат, іскер адам – олақ адам, жақсы мінез – жаман мінез, қисық ағаш – түзу ағаш, тату көрші – араз көрші, т.б. Тілімізде антоним сөздер мақал-мәтелдерде, жұмбақтарда көп кездеседі. Мысалы, Ащы мен тұщыны татқан білер, алыс пен жақынды жортқан білер. Аз сөз – алтын, көп сөз – көмір, т.б. Осы мысалдардағы ащы-тұщы, алыс-жақын, аз-көп сөздері – мағыналары бір-біріне қарама-қарсы айтылған антоним сөздер.

Омоним – сыртқы тұлғасы: айтылуы, естілуі, жазылуы бірдей, мағыналары әртүрлі сөздер. Сыртқы тұлғасы жағынан омоним сөздер мен көп мағыналы сөздер ұқсас болып келеді. Омоним болудың негізгі белгісі сөздердің арасында мағыналық байланыс болмайды, яғни омоним сөздер әртүрлі мағынада қолданылады, ал көп мағыналы сөздердің арасында мағыналық байланыс болады, көп мағыналы сөздер бір сөз табынан болып, бір негізден тарайды. Мысалы, Басыңды жоғары көтеріп, аяғыңды жылдам бас деген сөйлемдегі бас сөзі омоним, себебі бірінші бас сөзі адамның дене мүшесі – не? деген сұраққа жауап беретін, заттық ұғым атауы болатын зат есім, екінші бас сөзі – не істе? деген сұраққа жауап беретін қимыл-әрекет атауы болатын етістік. Ал Талдың басына қарлығаш ұя салыпты. Жолаушылар бұлақтың басына келіп демалды деген сөйлемдердегі бас сөзі – көп мағыналы сөз, себебі 1) бір нәрсенің бастау алатын жері деген бірдей мағынаға ие болып тұр; 2) екеуі де бір сөз табынан зат есім болып тұр.

Айтылуы, естілуі, жазылуы әр алуан, мағыналары бір-біріне жақын, жуық мәнді сөздер синонимдер деп аталады. Синонимге тән негізгі белгілер: 1) синоним сөздер әртүрлі дыбысталады; 2) синоним сөздердің мағынасы бір-біріне жақын болып келеді; 3) синоним сөздер бір сөз табынан болады. Мысалы, Апатты аймаққа көмекші, жәрдемші топ келді деген сөйлемдегі көмекші, жәрдемші сөзі бірінің орнына бірін ауыстырып қолдануға болатын, мағыналары бір-біріне жақын, бір сөз табынан болған синоним сөздер. Тілімізде синоним сөздер зат есімдерде, сын есімдерде, етістіктерде және үстеулерде кездеседі.

Зат есімнен

болған синонимдер

Сын есімнен болған синонимдер

Етістіктен болған синонимдер

Үстеуден болған синонимдер

Источник статьи: http://itest.kz/kz/ent/qazaq-tili/leksika/lecture/omonimder-sinonimder-antonimder

Омонимдер. Синонимдер. Антонимдер

Омонимдер. Синонимдер. Антонимдер
Айтылуы бірдей болғанмен, мағыналары бөлек-бөлек сөздерді омоним дейді. Мысалы, аяқ деген сөз әрі ыдыстың бір түрі және адамның дене мүшесі мағыналарын білдіреді. Бұл мағыналардын арасында байланыс жоқ. Демек, аяқ деген сөз бірдей айтылғанмен әр мағынасы бөлек-бөлек сөз болып табылады.

Сондай-ақ сыр — біреудің құпия ойы және сыр — бояу, жас — адамның нешеге келуі және жас — көзден ағатын су және жас — жастық кез т. б. Омоним сөздерді көп мағыналы сөздермен шатастыруға болмайды.
Мағыналары бір-біріне жақын, мәндес сөздерді синоним дейді. Мысалы, әдемі, сулу, келбетті, немесе қысқа, шолақ, келте, немесе кушті, мықты, берік т. б. сөздердің мағыналары бір-біріне жақын, сондықтан да көбіне-көп оларды бірінің орнына екіншісін қолдана беруге болады: әдемі қыз — сұлу қыз, келбетті қыз немесе күшті жігіт, мықты жігіт, берік жігіт т. б.
Белгілі бір ұғымды білдіретін мәңдес сөздер тобы синонимдік қатар жасайды. Мысалы: аброй, бедел, қадір немесе мықты берік, күшті, бекем дегендер синонимдік қатар құрайды. Бірақ жалпы ұғымды білдіретін сөздер мен жеке ұғымды білдіретін сөздер немесе бір заттың әр жақты түрін біддіретін сөздер синонимдік қатар жасай алмайды. Мысалы, киім деген сөзге шалбар немесе көйлек синоним бола алмайды, өйткені шалбар да, көйлек те киімнің жеке-жеке түрлері.
Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздерді антонимдер дейді. Ащы-тұщы, жақсы-жаман, аз-көп, алыс-жақын т. б. Болымсыздық мағынаны білдіретін қосымшалар арқылы жасалған сөздер антоним бола алмайды: Қарлы — қарсыз, желді — желсіз т. б.
Антоним болу үшін сөздердің тұлғалары бөлек, мағыналары бір-біріне қарама-қайшы болуы шарт. Кейде антоним сөздер жалпылық мағыналы қос сөз түрінде де қолданылады.
Мысалы: Жоғары — төмен үйрек-қаз ұшып тұрса сымпылдап.

Источник статьи: http://referattar.kazaksha.info/%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B4%D0%B5%D1%80-%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B4%D0%B5%D1%80-%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B4%D0%B5%D1%80

«Омоним, синоним, антонимдерді қайталау» 5 сынып сабақ жоспары.

Международные дистанционные “ШКОЛЬНЫЕ ИНФОКОНКУРСЫ”

для дошкольников и учеников 1–11 классов

Оргвзнос: от 15 руб.

Тақырыбы: Омоним, синоним, антонимдерді қайталау

Іс- әрекет, мақсатқа жету әдіс- тәсілдерін таңдай білуге, өзін- өзі бағалай білуге тәрбиелеу;

Оқушының пәнге қызығышылығын арттыру, білім деген саналы көзқарастарын, танымдық, ізденімпаздық қабілеттерін қалыптастыру;

Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар арқылы омоним, синоним, антоним сөздер туралы түсініктерін байқау, біліктілік деңгейлерін байқау.

Сабақтың түрі: қайталау

Сабақтың әдісі: қайталау, дамыта оқыту, тест, сұрақ- жауап, топтастыру.

Сабақтың көрнекілігі мен құрал-жабдықтары: компьютер, интерактивті тақта, кестелер, бағалау парақтары

І. Ұйымдастыру бөлімі.

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тазалығын қадағалау. Оқушыларды екі топқа бөлу.

Өткенді еске түсірсең,

Ешкімнің жоқ таласы

Сабақтың жүру барысы :

«Сөзден сөйлем» ойыны

ІІ. «Сиқырлы сұрақтар» ойыны

Топтар кезек- кезек сұрақтарға жауап береді

Лексика нені зерттейді?

Сөздің тура мағынасы дегеніміз не?

Ауыспалы мағына дегеніміз не?

Көп мағыналы сөздер дегеніміз не?

Омоним дегеніміз не?

Синоним дегеніміз не?

Антоним дегеніміз не?

Антоним сөздерге мысал

Синоним сөздерге мысал айт.

Омоним сөздерге мысал келтіріңдер.

Көп мағыналы сөздерге мысал жазыңдар.

ІІІ. “Кім тапқыр” ойыны

Ойынның шарты: жұмбақтар шешу.

Ерте тұрады бір қыз,

Кеш тұрады бір қыз.

Бір жансызға мінгеседі,

Үстінде ақ тақырдың із кеседі.

Оңға қарай оқысаң да бір халық,

Солға қарай оқысаң да бір халық .

Асты тігілген, үсті тігілген.

ІҮ. “Жасырынған сөздер”

Мына бос торкөздерге тиісті сөздерді қойсаңыздар, “Аяз би” ертегісінен үзінді оқи аласыздар.

Тапсырма: Үзіндінің ішінен антоним сөздерді табу.

. пен . жортқан білер.

. адам жала жауып аздырады,

. адам жол тауып оздырады.

Ү. «Сиқырлы дөңгелек» ойыны

Дөңгелекке жазылған сөздердің синонимдерін табу

Сұлу, батыр, сабырлы, ас, өң, жылдам.

ҮІ. “Адасқан сөздер” ойыны

І топ “Адасқан сөздерді” орнына қой және омонимдердің астын сызу.

1. Дейсің, қара, жағам,

2. Санды, Самат, бөле ме?

Мен, Сара, Самат, бөле ме?

ІІ топ “Адасқан әріптерді” орнына қой және омонимдердің астын сызу.

Үйге, кеш, келсем де.

ҮІІ. Сөздерге лексикалық талдау жасаңдар.

Батыр, жай, айт, жылы.

Көркем, түс, қара, бөле.

ҮІІІ. «Сөзден сөйлем» ойыны

Төмендегі сұрақтардың біріне жауап болатындай шағын мәтін жазыңдар.

Онда міндетті түрде антоним, синоним, омоним сөздер болуын ескеріңдер.

Анаңның туған күніне қандай сыйлық тартар едің?

Досыңның ерсі қылығын көрдің делік. Не істер едің?

Егер сенің қолыңа ғажайып сиқырлы таяқ түссе, қайтер едің?

Тест парақшаларына жауап береді.

1. Синонимі бар сөйлемді табыңыз.

А) Даңқ үшін, думан үшін қызмет етпе.

Ә) Біреуді мұқату, кеміту дұрыс емес.

Б) Сапардың аярлығы Сағиланы жирендірді.

2. Омоним болатын сөз қайсысы, көрсетіңіз.

3. Антоним сөздерді табыңыз.

4. Синоним сөздерді көрсетіңіз.

5. Омоним бола алатын сөзді табыңыз.

6. Антонимді табыңыз.

7. Ауыспалы мағыналы сөзді тап.

8. Ауыспалы мағыналы сөзді тап.

9. Белгілі бір тілдегі сөздердің жиынтығы қалай аталады.

10. Омоним дегеніміз не?

А) Мағыналары қарама — қарсы сөздер.

Ә) Мағыналары жақын, бірақ әртүрлі дыбысталып, жазылатын сөздер.

Б) Біркелкі дыбысталып айтылатын, бірақ мағынасы басқа-басқа сөздер тобы.

Синоним, антоним, омонимсөздері бар мақал-мәтелдер мен жұмбақтар жазып келу.

Выберите книгу со скидкой:

ОГЭ. География. Новый полный справочник для подготовки к ОГЭ

Математика. Новый полный справочник школьника для подготовки к ЕГЭ

Дошкольная педагогика с основами методик воспитания и обучения. Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения. 2-е изд.

Считаю и решаю: для детей 5-6 лет. Ч. 1, 2-е изд., испр. и перераб.

Начинаю считать: для детей 4-5 лет. Ч. 1, 2-е изд., испр. и перераб.

Считаю и решаю: для детей 5-6 лет. Ч. 2, 2-е изд., испр. и перераб.

Пишу буквы: для детей 5-6 лет. Ч. 2. 2-е изд, испр. и перераб.

Русско-английский словарик в картинках для начальной школы

ОГЭ. Литература. Новый полный справочник для подготовки к ОГЭ

ЕГЭ. Английский язык. Новый полный справочник для подготовки к ЕГЭ

Рисуем по клеточкам и точкам

ЕГЭ. Информатика. Новый полный справочник для подготовки к ЕГЭ

БОЛЕЕ 58 000 КНИГ И ШИРОКИЙ ВЫБОР КАНЦТОВАРОВ! ИНФОЛАВКА

Инфолавка — книжный магазин для педагогов и родителей от проекта «Инфоурок»

VI Международный дистанционный конкурс «Старт»

• 16 предметов
• Для учеников 1-11 классов и дошкольников
• Наградные и подарки

Номер материала: ДВ-152960

Добавляйте авторские материалы и получите призы от Инфоурок

Еженедельный призовой фонд 100 000 Р

Не нашли то что искали?

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако редакция сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.

Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение редакции может не совпадать с точкой зрения авторов.

Источник статьи: http://infourok.ru/omonim-sinonim-antonimderdi-aytalau-sinip-saba-zhospari-579439.html

Антонимдер (Антонимы)

Комментарии:

Вы открыли страницу вопроса Правила на казахском языке : синонимы, антонимы?. Он относится к категории
Қазақ тiлi. Уровень сложности вопроса – для учащихся 10 — 11 классов.
Удобный и простой интерфейс сайта поможет найти максимально исчерпывающие
ответы по интересующей теме. Чтобы получить наиболее развернутый ответ,
можно просмотреть другие, похожие вопросы в категории Қазақ тiлi,
воспользовавшись поисковой системой, или ознакомиться с ответами других
пользователей. Для расширения границ поиска создайте новый вопрос, используя
ключевые слова. Введите его в строку, нажав кнопку вверху.

Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер деп аталады. Мысалы, елгезек бала – тілазар бала, шабан ат – жүрдек ат, іскер адам –олақ адам, жақсы мінез – жаман мінез, қисық ағаш – түзу ағаш, тату көрші –араз көрші, т.б. Тілімізде антоним сөздер мақал-мәтелдерде, жұмбақтарда көп кездеседі. Мысалы, Ащы мен тұщыны татқан білер, алыс пен жақынды жортқан білер. Аз сөз – алтын, көп сөз – көмір, т.б. Осы мысалдардағы ащы-тұщы, алыс-жақын, аз-көп сөздері – мағыналары бір-біріне қарама-қарсы айтылған антоним сөздер.

Омоним – сыртқы тұлғасы: айтылуы, естілуі, жазылуы бірдей, мағыналары әртүрлі сөздер. Сыртқы тұлғасы жағынан омоним сөздер мен көп мағыналы сөздер ұқсас болып келеді. Омоним болудың негізгі белгісі сөздердің арасында мағыналық байланыс болмайды, яғни омоним сөздер әртүрлі мағынада қолданылады, ал көп мағыналы сөздердің арасында мағыналық байланыс болады, көп мағыналы сөздер бір сөз табынан болып, бір негізден тарайды. Мысалы, Басыңды жоғары көтеріп, аяғыңды жылдам бас деген сөйлемдегі бас сөзі омоним, себебі бірінші бас сөзі адамның дене мүшесі – не? деген сұраққа жауап беретін, заттық ұғым атауы болатын зат есім, екінші бас сөзі – не істе? деген сұраққа жауап беретін қимыл-әрекет атауы болатын етістік. Ал Талдың басына қарлығаш ұя салыпты. Жолаушылар бұлақтың басына келіп демалды деген сөйлемдердегі бас сөзі – көп мағыналы сөз, себебі 1) бір нәрсенің бастау алатын жері деген бірдей мағынаға ие болып тұр; 2) екеуі де бір сөз табынан зат есім болып тұр.

Айтылуы, естілуі, жазылуы әр алуан, мағыналары бір-біріне жақын, жуық мәнді сөздер синонимдер деп аталады. Синонимге тән негізгі белгілер: 1) синоним сөздер әртүрлі дыбысталады; 2) синоним сөздердің мағынасы бір-біріне жақын болып келеді; 3) синоним сөздер бір сөз табынан болады. Мысалы, Апатты аймаққа көмекші, жәрдемші топ келді деген сөйлемдегі көмекші, жәрдемші сөзі бірінің орнына бірін ауыстырып қолдануға болатын, мағыналары бір-біріне жақын, бір сөз табынан болған синоним сөздер. Тілімізде синоним сөздер зат есімдерде, сын есімдерде, етістіктерде және үстеулерде кездеседі.

Зат есімнен болған синонимдер	Сын есімнен болған синонимдер	Етістіктен болған синонимдер	Үстеуден болған синонимдер
Ел Халық Жұрт Көпшілік Жамағат	Сұлу Әдемі Келбетті Ажарлы Көрікті	Кездесу Дидарласу Ұшырасу Жолығу	Алыс Қашық Шалғай Қиян

Кейбір сөздердің синонимдері тұрақты тіркес түрінде де кездеседі. Мысалы, сұлу, әдемі, көрікті сөзінің фразеологиялық синонимі үріп ауызға салғандай болса, алыс, қашық сөзінің тұрақты тіркес түріндегі синонимі ит арқасы қиянда, ит өлген жер.

Дереккөз: itest.kz

Қазақ тілінен басқа да ақпараттар: 

1. Сөздің тура және ауыспалы мағынасы. Сөз бен мағына.
2. Қазақ тілінен тест тапсырмалары
3. Қазақ тілінен орыс сыныбына арналған тест сұрақтары (ІІ нұсқа)
4. Қазақ тілінің фразеологиясы
5. Қазақ тіліндегі ресми іс қағаздары