Синоним антоним омоним мысалдар

Мазмұны

• Антоним мысалдары
• Синоним Мысалдар
• Омоним мысалдары

Ағылшын тілі күрделі болмаса, ештеңе емес. Бұл күрделілік тарихтағы ең жақсы прозаларға жақсы әсер етеді. Біздің бір нәрсені жүз түрлі әдіспен айтуымыз сиқырдың бір бөлігі екені сөзсіз.

Белгілі бір сөздердің мағыналары бірдей; кейбіреулерінің мағыналары ұқсас; басқалары түн мен күн сияқты ерекшеленеді. Ұқсастығы бар сөздерге келетін болсақ, олар синоним ретінде белгілі. Антонимдер дегеніміз — мағыналары қарама-қарсы сөздер.

Сонда, тағы бір категория бар -ным қызығушылық пен интригаға толы сөздер. Омонимдер дегеніміз — мағыналары әр түрлі болғанымен бірдей айтылатын және жазылатын сөздер. Антоним, синоним және омоним мысалдарының жиынтығына сүңгейік.

Антоним мысалдары

Антонимдерді екі заттың арасындағы қарама-қайшылықты көрсету үшін немесе не туралы айтылатынын білу үшін қолдануға болады. Сізге қарауға болатын антонимдер тізімі:

Жету — Сәтсіздік	Алып — карлик	Кездейсоқ — нақты
Қорқады — сенімді	Көңілсіз — Көңілді	Қатты — икемді
Ежелгі — қазіргі	Жеке тұлға — топтық	Ұят — намыс
Келу — кету	Кінәсіз — кінәлі	Қарапайым — күрделі
Тәкаппар — кішіпейіл	Білім — надандық	Бойдақ — үйленген
Шабуыл — қорғау	Сұйық — қатты	Бұлтты
Доғал — өткір	Керемет — қорқынышты	Ұялшақ — жуан
Батыл — қорқақ	Шулы — Тыныш	Төмен — алыс
Сақ — ұқыпсыз	Ішінара — толық	Қайғылы — комикс
Кешенді — қарапайым	Пассивті — белсенді	Мөлдір — мөлдір емес
Crazy — есі дұрыс	Тұрақты — тұрақсыз	Триумф — Жеңіліс
Қисық — түзу	Көп — сирек	Одақ — бөліну
Сұраныс — Ұсыныс	Позитивті — Теріс	Бірегей — жалпы
Жою — жасау	Қуатты — әлсіз	Ренжу — босаңсу
Бөлу — біріктіру	Мақтау — Сын	Ықтияр — детерминатор
Мас — сергек	Жеке — мемлекеттік	Бос — Оккупацияланған
Кеңейту — келісімшарт	Мәселе — шешім	Белгісіз — анық
Мұздату — қайнатыңыз	Кәсіби — әуесқой	Зұлым — Батыр
Толық — бос	Пайда — шығын	Балауыз — жоғалу
Жомарт — сараң	Сапасы — төмендігі	Байлық — кедейлік

Антонимдердің көп түрлерін, оның ішінде дәрежелі антонимдерді, толықтырушы антонимдерді және реляциялық анонимдерді қосқанда, Антонимдер мысалдарынан ләззат алыңыз.

Синоним Мысалдар

Синонимдер біздің сөйлеуімізде немесе жазуымызда әртүрлілікті қамтамасыз етеді. Синонимдердің шексіз массивтері болғандықтан, артық қолданудан және қайталаудан аулақ болуға болады. Синонимдердің кейбір мысалдарын қарастырайық:

Керемет: таңқаларлық, таңқаларлық, таңқаларлық	Құнарлы, жемісті, мол, өнімді	Сыпайы: сыпайы, жылы жүзді, мейірімді
Жойылу: қирату, қырғын, жойылу	Гаргантуан: орасан зор, мамонт, орасан зор	Бөлігі: бөлік, бөлік, сегмент
Пайда: пайда, кіріс, кірістілік	Аш: бос, ашкөз, аштық	Тәуекел: қауіпті, қауіпті, сатқын
Батыл: батыл, батыл, батыр	Жарақат алған: зақымдалған, жараланған, зақымдалған	Ұйқылы: ұйқышыл, жалқау, жалқау
Біртұтас: біріккен, байланысты, тату	Ақылды: тамаша, ақылды, ақылды	Мағынасы жоқ: қисынсыз, қисынсыз, ақылға қонымсыз
Қулық: өткір, өткір, тегіс	Kindle: тұтану, тұтану, өртеу	Дүрбелең: қарбалас, ашулы, турбулентті
Жойылған: кедей, банкрот, кедейленген	Адал: адал, жалынды, берілген	Бос: бос, қаңыраған, тұрғылықты жері жоқ
Нашарлау: ластану, ластау, бұзу	Ескі: егде, қарт, аға	Шындық: шынайылық, сенімділік, шындық
Үлкен: үлкен, алып, массивті	Ұйым: бірлестік, мекеме, басқару	Дымқыл: дымқыл, дымқыл, дымқыл
Feisty: қозғыш, отты, тірі	Серіктес: серіктес, әріптес, серік	Жас: бүршіктену, жаңадан пайда болу, аяғы аяқ

Синонимдер мысалдары арқылы білімдеріңізді тексеріңіз.

Омоним мысалдары

Омонимдер — жазылуы мен айтылуы бірдей, бірақ мағыналары әр түрлі сөздер. Міне, бірнеше омоним мысалдары келтірілген:

• Атмосфера — жерді қоршаған газдар / жағдайдың көңіл-күйі
• Кепіл— суды тазарту / тұтқынды босату
• Топ — кейде мәңгілікті бейнелейтін сақина / музыкалық топ
• Beat — бірдеңені жеңу / шаршауды сезіну
• Капитал — штаттың бас қаласы / өлім жазасына кесілетін қылмыс
• Кесу — бөлу немесе кесу / ұстану
• Сүңгу — тез түсу / жағымсыз орын
• Жұмыс — жұмысқа қосу / жұмысқа біреуді жалдау
• Файл — компьютерлік деректерді сақтау / ресми сұраныс беру
• Жақсы — айыппұл ретінде пайдаланылатын жоғары сапалы / ақша сомасының болуы
• Қабір — өте маңызды нәрсе / өлілерді жерлейтін жер
• Жасыру — жануардың терісін / құпиясын сақтау
• Темір — тегістеу / тегістеу / күміс-сұр металды басу үшін
• Нефрит — қатты, жасыл тас / қатайған немесе нашар мінезді әйел
• Ларк — кішкентай құс / көңіл көтеру үшін жасалған нәрсе
• Мақсат — микроскоптың немесе фотокамераның бейресми / объективті әсер етпеуі
• Тақта — адамды немесе оқиғаны еске түсіретін сәндік тақтайша немесе тақта / бактерияларға бейімді тістердегі шөгінді
• Бас тарту — өзін бірдеңе жасаудан / музыкада немесе поэзияда қайталанатын жолмен тоқтату
• Торлы қабық — қашықтықта немесе ажыратылған / мүмкін емес мүмкіндікте
• Нәзік — сенсорлы / жұмсақ тағамға сезімтал немесе ауырады, яғни тауық еті

Омонимдерді омографтармен — жазылуы бірдей, бірақ айтылуы мен мағыналары әртүрлі сөздер — немесе гомофондар — бірдей айтылатын, бірақ жазылуы мен мағыналары әр түрлі сөздермен шатастыруға болмайды. YourDictionary-да сіз үшін көптеген омоним мысалдары бар.

Антоним, синоним, омоним және гомофон арасындағы айырмашылықты көрсететін ыңғайлы PDF файлын жүктеуді ұмытпаңыз.

PDF файлын қарау және жүктеу

Мысал арқылы түсіну

Синонимдерді, антонимдерді және омонимдерді қаншалықты көп зерттесеңіз, соғұрлым оларды күнделікті жазуда қолдануға деген шабыт пайда болады. Ағылшын тілінің әртүрлі реңктерімен таныса отырып, Антонимдер, Синонимдер және Омонимдер туралы осы парақ сізге әр сөз табы туралы көбірек ақпарат береді. Сізге жаңа лексиканың кеңеюі мен гүлденуі ұнайды деп сенеміз.

Синонимы. Антонимы. Омонимы.

Синонимы — это слова одной части речи одинаковые или близкие по значению, но пишутся по-разному.

слова ВЛАЖНЫЙ, СЫРОЙ и МОКРЫЙ — синонимы, потому что:

1. называют один и тот же признак предмета — «не сухой»;

2. относятся к одной и той же части речи — прилагательные

Синонимы могут различаться не только оттенками значений, но и использоваться в разных стилях речи.

синонимы СМОТРЕТЬ — ПЯЛИТЬСЯ имеют одинаковое значение «смотреть на кого-то».

Смотреть — встречаем и в книжной, и в обычной речи, т. е. оно нейтральное.

пялиться — отличается грубоватостью, употребляется только в разговорной речи: «Чего это ты на меня пялишься?»

Антонимы — это слова одной части речи с противоположным лексическим значением.

Антонимы позволяют увидеть противоположные предметы, явления, признаки.

холодный -теплый, далеко-близко, стоять — бежать

У разных значений многозначного слова могут быть разные антонимы.

Омонимы — слова, разные по значению, но одинаковые по звучанию и написанию.

Дробь – в математике,

Дробь – барабанная

Виды омонимов

Материал жайлы қысқаша түсінік:

Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: Омоним, синоним, антонимдер туралы түсініктерін тексеру, өткен тақырыптарға мысалдар келтіру.
2. Дамытушылық: Өзіндік жұмыс түрлерін орындату арқылы ой — өрістерін кеңейту, шығармашылық тапсырмалар арқылы сөйлеу тілдерін дамыту, шығармашылық қабілетін жетілдіру.
3. Тәрбиелік: Мақал — мәтелдерді орынды қолдана алып, оның тәрбиелік мазмұнын ұғынуға тәрбиелеу
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдістері: сұрақ — жауап, баяндау, талдау.
Пәнаралық байланыс: Әдебиет

Төмендегі Сабақ жоспары толық нұсқасы емес, тек сізге танысу үшін көрсетілген, сайтқа жарияланған документтен айырмашылығы болуы мүмкін. Жүктеу үшін осы беттің төменгі жағындағы жүктеу деген жазуды басу керек

Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер деп аталады. Мысалы, елгезек бала – тілазар бала, шабан ат – жүрдек ат, іскер адам –олақ адам, жақсы мінез – жаман мінез, қисық ағаш – түзу ағаш, тату көрші –араз көрші, т.б. Тілімізде антоним сөздер мақал-мәтелдерде, жұмбақтарда көп кездеседі. Мысалы, Ащы мен тұщыны татқан білер, алыс пен жақынды жортқан білер. Аз сөз – алтын, көп сөз – көмір, т.б. Осы мысалдардағы ащы-тұщы, алыс-жақын, аз-көп сөздері – мағыналары бір-біріне қарама-қарсы айтылған антоним сөздер.

Омоним – сыртқы тұлғасы: айтылуы, естілуі, жазылуы бірдей, мағыналары әртүрлі сөздер. Сыртқы тұлғасы жағынан омоним сөздер мен көп мағыналы сөздер ұқсас болып келеді. Омоним болудың негізгі белгісі сөздердің арасында мағыналық байланыс болмайды, яғни омоним сөздер әртүрлі мағынада қолданылады, ал көп мағыналы сөздердің арасында мағыналық байланыс болады, көп мағыналы сөздер бір сөз табынан болып, бір негізден тарайды. Мысалы, Басыңды жоғары көтеріп, аяғыңды жылдам бас деген сөйлемдегі бас сөзі омоним, себебі бірінші бас сөзі адамның дене мүшесі – не? деген сұраққа жауап беретін, заттық ұғым атауы болатын зат есім, екінші бас сөзі – не істе? деген сұраққа жауап беретін қимыл-әрекет атауы болатын етістік. Ал Талдың басына қарлығаш ұя салыпты. Жолаушылар бұлақтың басына келіп демалды деген сөйлемдердегі бас сөзі – көп мағыналы сөз, себебі 1) бір нәрсенің бастау алатын жері деген бірдей мағынаға ие болып тұр; 2) екеуі де бір сөз табынан зат есім болып тұр.

Айтылуы, естілуі, жазылуы әр алуан, мағыналары бір-біріне жақын, жуық мәнді сөздер синонимдер деп аталады. Синонимге тән негізгі белгілер: 1) синоним сөздер әртүрлі дыбысталады; 2) синоним сөздердің мағынасы бір-біріне жақын болып келеді; 3) синоним сөздер бір сөз табынан болады. Мысалы, Апатты аймаққа көмекші, жәрдемші топ келді деген сөйлемдегі көмекші, жәрдемші сөзі бірінің орнына бірін ауыстырып қолдануға болатын, мағыналары бір-біріне жақын, бір сөз табынан болған синоним сөздер. Тілімізде синоним сөздер зат есімдерде, сын есімдерде, етістіктерде және үстеулерде кездеседі.

Зат есімнен болған синонимдер	Сын есімнен болған синонимдер	Етістіктен болған синонимдер	Үстеуден болған синонимдер
Ел Халық Жұрт Көпшілік Жамағат	Сұлу Әдемі Келбетті Ажарлы Көрікті	Кездесу Дидарласу Ұшырасу Жолығу	Алыс Қашық Шалғай Қиян

Кейбір сөздердің синонимдері тұрақты тіркес түрінде де кездеседі. Мысалы, сұлу, әдемі, көрікті сөзінің фразеологиялық синонимі үріп ауызға салғандай болса, алыс, қашық сөзінің тұрақты тіркес түріндегі синонимі ит арқасы қиянда, ит өлген жер.

Дереккөз: itest.kz

Қазақ тілінен басқа да ақпараттар: 

1. Сөздің тура және ауыспалы мағынасы. Сөз бен мағына.
2. Қазақ тілінен тест тапсырмалары
3. Қазақ тілінен орыс сыныбына арналған тест сұрақтары (ІІ нұсқа)
4. Қазақ тілінің фразеологиясы
5. Қазақ тіліндегі ресми іс қағаздары

1


Үй тапсырмасы Омоним, синоним, антонимге мысал жазу.

2


2 3. Жазылуы бірдей, бірақ мағынасы басқа сөздер омонимдер деп аталады. Мысалы:ат-лошадь, ат-имя. 2.Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер деп аталады. Мысалы: биік-алиса, үлкен-кіші. 1.Мағыналары бірдей сөздер синонимдер деп аталады. Мысалы: оқушы- шәкірт, мұғалім- ұстаз.

3


Кім тапқыр ?ойыны

4


Антоним сөздерді табу. Дос -… Ыстық -… Жақсы -… Ақ -… Ұзын -… Биік -…

5


Омоним сөздерді табу. 1. Алма маған алма берді, Жалғыз өзің алма деді. 2. Салма жесең аздап же деді, Ыдысқа көп салма деді. 3. Шығарма жазып бітірдім, Бұл сөзді стен шығарма.

6


Синоним сөздерді тап. Ел… Халық… Мұғалім…

7


Қыркүйектің жиырма тоғызы Сынып жұмысы Мектеп кабинеттері

8


Тарих- история Құттықтау- поздравить Сырланған- покрашенный Жылдамдық- скорость Тұрмыс-салт – быт, обычай Шеберхана- мастерская Ою- орнамент Кесте- вышивка Ішу- пить Жүгіру- бегать Жиналу- собраться

9


Бұйым — вещ Шеберлік — мастерство Ақталған — побеленный Даярлау — готовить Тамақтану – питаться Көңілді — весело Пәндік — предметный Бейнелеу — изображать Кесте тігу — вышивать Жеу – кушать, есть

10


Мектеп Мектеп атласы Спорт алаңы Сынып бөлмелері Сабақтар

11


С ұ х б а т -Сен қай ауданда тұрасың? -Мен…. ауданында тұрамын. -Сен қай мектепте оқисың? -Мен…. мектепте оқимын. -Сен нешінші сыныпта оқисың? -Мен…. сыныпта оқимын. -Мектебің алис па? -Мектебім Қандай кабинеттер бар? кабинеттері бар

12


Білім туралы мақалдар 1.Күш білімде. 2. Мектеп – кемь, Білім – теңіз. 3.Кітап – білім бұлағы.

13


1- тапсырма Мәтіндегі сөйлемдердің соңына тиісті тыныс белгілерін қойып жазыңдар. Қарамен жазылған сөздердің бірнеше мағынасын айтып түсіндіріңдер.

14


С е р г і т у с ә т і

15


3 –тапсырма Синоним сөздерді теріп жазыңдар. Зат, кіші, нәрсе, күш, бұйым, ақ, сұлу, биік, әдемі.

16


4 – тапсырма Сөздер тобынан антонимдерді табыңдар. Сөз тіркестерін құрастырыңдар.

17

18

19


Үйге тапсырма Біздің сынып тақырыбына эссе жазу.

Сабақтың тақырыбы: Лекика тарауынан өткенді қайталау

(омоним,синоним,антоним)

Сабақтың мақсаты : А)лексика тарауы бойынша өткенді қайталау арқылы оқушы білімін саралау;

Ә) Оқушылардың ой-өрісін,сөздік қорын,тіл байлығын арттыру:

Б)Берілген мысалдар арқылы тәрбие тағылымдарынан үлгі алу;

Сабақтың түрі: қайталау,бекіту

Сабақтың көрнекілігі:музыка,парақшалар, интерактивті тақта,слайд

Сабақтың пәнаралық байланысы: математика

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру бөлімі

2.Психологиялық дайындық

Айналаға алақанмен,

Жылулықты шашайық.

Сәттілік тілеп,күлімсіреп

Біз сабақты бастайық

3.Қызығушылығын ояту

Есептер шығару арқылы бүгінгі сабағымыздың тақырыбын табамыз

/лексика /

Бүгінгі тақырыбымыз: Лексика тарауынан өткенді қайталау

Қағаз қиындыларымен топқа бөлу

Сұрақ-жауап

1-топ

1.Лексика дегеніміз не?

Лексика-белгілі бір тілдегі сөздердің жиынтығы

2.Сөздің лексикалық мағыналары ?

Сөздің лексикалық мағыналары:тура мағына,ауыспалы мағына,көп мағына,синоним ,антоним,омоним

3.Сөздің тура мағынасы дегеніміз не? Мысал

Сөздің затты я құбылысты атап білдіретін мағынасы тура мағына дейміз

4. Сөздің ауыспалы мағынасы дегеніміз не? Мысал

Сөз мағынасының ауысып,бастапқы мағынасынан өзге мағынада қолданылуы.

2-топ

1. Сөздің көп мағыналылығы дегеніміз не?Мысал

Сөздің екі я одан да көп мағынаға ие болуын сөздің көп мағыналылығы дейміз.

2.Омоним дегеніміз не?Мысал

Омонимдер біркелкі дыбысталып айтылатын,бірақ мағынасы басқа-басқа сөздердің тобын білдіреді

3.Синонимдер дегеніміз не?Мысал

Мағыналары бір-біріне жақын,бірақ әр түрлі дыбысталып айтылатын сөздер тобы синонимдер деп аталады

4.Антонимдер дегеніміз не? Мысал

Мағыналары бір –біріне қарама-қарсы болып келетін сөздер антонимдер деп аталады.

Олай болса,алған білімімізді тексеріп көрелік.

Жаттығу жұмыстары

1- тапсырма

Төмендегі сөздерді оқып, құрамынан омоним,синоним,антоним сөздерді жеке топтап жазыңдар

Айт,көп,өсу,аз,даму,бар,жақ, мәз болу,жоқ,келбетті,аласа,көрікті,қыз,биік,қара,ұл,арық,қуану,бұрыш

омоним	синоним	антоним
Айт	өсу,даму	Көп- аз
жақ	мәз болу, қуану	Бар- жоқ
арық,	Келбетті, көрікті	Қыз-ұл

2-тапсырма перфокартамен жұмыс(Тура,ауыспалы мағыналар ,көп мағыналы,омонимдерді табу)

Мысалдар	Сөздің тура мағынасы	Сөздің ауыспалы мағынасы	Көп мағыналы сөз	Омоним
Терең көл
Қара
Ашық мінез
Қал,шаш
Өткір қайшы
Басы
Ашық терезе

3-тапсырма Суретпен жұмыс

4-тапсырма Жұмбақ айтылады жауабын шешіп,антоним ойлап жазу

1-топқа

1.Сатайын десем ауыр кілем,

Сатпайым десем тәуір кілем

(жер) /-аспан /

2. Аспанда алып доп,

Жарқырайды жарық боп

(күн) — / түн /

3.шақырса келмес,жаяу жүрмес

(жаз) -/ қыс /

2-топқа

Келесісі жұмбақ оқылады ішінен антонимдерді және жауабын табу

3.Мініп алып ылғи да,

Тыңнан жол табамын.

Жоғарыдан төменге

Жұлдыз болып ағамын

(ұшақ)

4.Асты тас,

Үсті тас,

Ортасында жанды бас.

(тасбақа)

5. Түнде бармын,

Күндіз жоқпын. /жұлдыз/

5- тапсырма Көп нүктенің орнына тиісті омонимді қойып,көшіріп жаз

1. Жауға жаныңды берсең де, сырыңды берме.

Бөлменің ішінен … иісі шығып тұр.

2. Жүрегі ауырған адам жастықты биік қойып жатуы керек.

. . . шақта, білім, өнерге ұмтылған жөн.

3.Қара шашы үйдің қараңғылығын қоюлап тұрғандай.

Алыстан бір …… көрінді.

Сергіту сәті

6- тапсырма Сәйкестендір

Алыс баяғыда

Үлкен талғау

Кішкентай дәу

Ажар биттей

Таңдау келбет

Қайратты шалғай

Ертеде қуатты

7- тапсырма Графикалық диктант

8-тапсырма Шағын тест

Қорытындылау

Ертегі айтылады

Ертеде Лексика атты елде Омоним,Синоним,Антоним атты ағайынды үш жігіт өмір сүріпті.Әкесі бір күні үшеуін шақырып алып, «Дүниеде не тәтті?» деп сұрапты.Үшеуі әбден ойланыпты. Содан Омоним айтыпты: Дүниедегі ең тәтті -Түс

Синоним айтыпты: шекер,қант,тәтті

Антоним біразға дейін ойланып барлығына қарсы шығыпты.Содан әкесі «Халықтан сұрасаңдар біледі.Елден сұраңдар» депті балаларына .

Ал,балалар сендер қалай жауап берер едіңдер.

-Дүниеде не тәтті ?

-Дүниеде ең тәтті адамзат үшін ананың сүті екен.

Ана керек о,адамдар ,ана керек адамға,

Анасыздар аң сияқты күн кешіп жүр ғаламда.

Пікірімді ұнатпаған таптың да дер дананы ,

Даналықтың қажеті жоқ,сыйлау үшін ананы-деп «Ана жырын» қосылып әндетейік.

Үйге тапсырма: қайталау

Бағалау

Ж.Кереев атындағы орта мектеп

Сабақтың тақырыбы:

Лексика тарауынан өткенді қайталау

5 класс

Өткізген : Нұрғалиева А.И

2014-2015 оқу жылы

Оқушының аты-жөні :

Мысалдар	Сөздің тура мағынасы	Сөздің ауыспалы мағынасы	Көп мағыналы сөз	Омоним
Терең көл
Қара
Ашық мінез
Қал,шаш
Өткір қайшы
Басы
Ашық терезе

—————————————————————————————————- —

Оқушының аты-жөні:

Мысалдар	Сөздің тура мағынасы	Сөздің ауыспалы мағынасы	Көп мағыналы сөз	Омоним
Терең көл
Қара
Ашық мінез
Қал,шаш
Өткір қайшы
Басы
Ашық терезе

Оқушының аты-жөні:

Мысалдар	Сөздің тура мағынасы	Сөздің ауыспалы мағынасы	Көп мағыналы сөз	Омоним
Терең көл
Қара
Ашық мінез
Қал,шаш
Өткір қайшы
Басы
Ашық терезе

—————————————————————————

Күні: 25.10.12ж.

Пәні: қазақ тілі

Сыныбы: 5-сынып

Тақырыбы: Омоним, синоним, антонимдерді қайталау

Сабақтың мақсаты:

Тәрбиелік:

Іс- әрекет, мақсатқа жету әдіс- тәсілдерін 
таңдай білуге, өзін- өзі бағалай білуге  тәрбиелеу;

Дамытушылық:

Оқушының  пәнге қызығышылығын  арттыру, білім
деген  саналы көзқарастарын, танымдық, ізденімпаздық қабілеттерін 
қалыптастыру;

Білімділік:

Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар арқылы 
омоним, синоним, антоним сөздер туралы түсініктерін  байқау,   біліктілік деңгейлерін
байқау.

Сабақтың түрі: қайталау

Сабақтың әдісі: қайталау,
дамыта оқыту, тест,  сұрақ- жауап, топтастыру.

Сабақтың көрнекілігі мен құрал-жабдықтары: компьютер,
интерактивті тақта, кестелер,  бағалау парақтары

Сабақтың
барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі.

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып
тазалығын қадағалау. Оқушыларды екі топқа бөлу.

Қайталау
оқу анасы,

Мақалдың
бір данасы.

Өткенді
еске түсірсең,

Ешкімнің
жоқ таласы

Сабақтың жүру барысы:

«Сиқырлы сұрақтар»

«Кім  тапқыр?» ойыны

«Жасырынған әріптер»

«Сиқырлы дөңгелек»

«Адасқан сөздер»

«Лексикалық талдау»

«Сөзден сөйлем» ойыны

«Білім шыңы»

ІІ. «Сиқырлы  сұрақтар» ойыны

  Топтар кезек- кезек сұрақтарға жауап
береді

Лексика нені зерттейді?

Сөздің тура мағынасы дегеніміз не?

Ауыспалы мағына дегеніміз не?

Көп мағыналы сөздер дегеніміз не?

Омоним дегеніміз не?

Синоним дегеніміз не?

Антоним дегеніміз не?

Антоним сөздерге мысал

Синоним сөздерге мысал айт.

Омоним сөздерге мысал келтіріңдер.

Көп мағыналы сөздерге мысал жазыңдар.

ІІІ. “Кім  тапқыр” ойыны

Ойынның шарты:  жұмбақтар шешу.

Жұмбақтар

 Ерте тұрады бір
қыз,

Кеш тұрады бір қыз.

Қайткенде солардың,

Дегенімен жүреміз.

Бес жанды,

Бір жансызға мінгеседі,

Үстінде ақ тақырдың із кеседі.

Оңға қарай оқысаң да бір халық,

Солға қарай оқысаң да бір халық .

Асты тігілген, үсті тігілген.

ІҮ. “Жасырынған сөздер”

  Мына бос
торкөздерге тиісті сөздерді қойсаңыздар,  “Аяз би” ертегісінен үзінді оқи
аласыздар.

Тапсырма:   Үзіндінің
ішінен антоним сөздерді табу.

“Жасырынған сөздер”

І топ

… мен … татқан білер,

… пен … жортқан білер.

ІІ топ

… адам жала жауып аздырады,

… адам жол тауып оздырады.

Ү. «Сиқырлы   
дөңгелек» ойыны

Дөңгелекке жазылған   сөздердің
синонимдерін табу

Сұлу, батыр, сабырлы, ас, өң, жылдам.

ҮІ. “Адасқан сөздер” ойыны

І топ  “Адасқан сөздерді” орнына қой және
омонимдердің астын сызу.

1. Дейсің, қара, жағам,

Бірақ, әліңе, қара.

2. Санды, Самат, бөле ме?

Мен, Сара, Самат, бөле ме?

ІІ топ  “Адасқан әріптерді” орнына қой және
омонимдердің астын сызу.

1. Орында, осы, дәл,

Орында, сабағыңды.

2. Кеш, айыбымды,

Үйге, кеш, келсем де.

ҮІІ. Сөздерге лексикалық талдау жасаңдар.

І топ

Батыр, жай, айт, жылы.

ІІ топ

Көркем, түс, қара, бөле.

ҮІІІ. «Сөзден сөйлем»
ойыны

99-жаттығу.

Төмендегі сұрақтардың біріне жауап болатындай
шағын мәтін жазыңдар.

Онда міндетті түрде антоним, синоним, омоним
сөздер болуын ескеріңдер.

1. Анаңның туған күніне қандай сыйлық тартар
   едің?
2. Досыңның ерсі қылығын көрдің делік. Не істер
   едің?
3. Егер сенің қолыңа ғажайып сиқырлы таяқ
   түссе, қайтер едің?

ІХ. «Білім шыңы» ойыны

Тест
парақшаларына жауап береді.

Тест.

1. Синонимі бар
сөйлемді табыңыз.

А) Даңқ үшін, думан үшін қызмет етпе.

Ә) Біреуді мұқату, кеміту дұрыс емес.

Б) Сапардың аярлығы Сағиланы жирендірді.

2. Омоним болатын сөз қайсысы, көрсетіңіз.

А) Наразы.

Ә) Күлпаш.

Б) Оқтау.

3. Антоним сөздерді табыңыз.

А) Шайтан—пері.

Ә) Жақсы—жаман.

Б) Шабу—ору.

4. Синоним сөздерді көрсетіңіз.

А) Әндету, өлеңдету.

Ә) Ата, әже.

Б) Мектеп, сынып.

5. Омоним бола алатын сөзді табыңыз.

А) Түс.

Ә) Үшеу.

Б) Халық.

6. Антонимді табыңыз.

А) Нәтижелі-жемісті.

Ә) Жоламау—жуымау.

Б) Жомарт-сараң.

7. Ауыспалы мағыналы сөзді тап.

А) Адамның көзі.

Ә) Жануардың көзі.

Б) Терезенің көзі.

8. Ауыспалы мағыналы сөзді тап.

А) Адамның аяғы.

Ә) Жиналыстың аяғы.

Б) Жануардың аяғы.

9. Белгілі бір тілдегі сөздердің жиынтығы
қалай аталады.

А) лексика.

Ә) фонетика.

Б) морфология.

10. Омоним дегеніміз не?

А) Мағыналары қарама—қарсы сөздер.

Ә) Мағыналары жақын, бірақ әртүрлі дыбысталып,
жазылатын сөздер.

Б) Біркелкі дыбысталып айтылатын, бірақ
мағынасы басқа-басқа сөздер тобы.

Тест жауаптары.

1. Ә                  2. Б

3. Ә                    4. А

5. А                     6. Б

7. Б                      
8. Ә

9. А                       10. Б

Х. «Үйге тапсырма

Синоним, антоним, омонимсөздері бар
мақал-мәтелдер мен жұмбақтар жазып келу.

ХІ. Бағалау.

ХІІ. Қорытынды.

Сабақ аяқталды.