Ретінде синоним

Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.

Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.

Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.

Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.

Лизингілік мәмілеге:

В лизинговой сделке участвуют:

— лизинг беруші;

— лизингодатель;

— лизинг алушы;

— лизингополучатель;

— лизинг затын сатушы қатысады.

— продавец предмета лизинга.

Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.

Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.

Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).

Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.

Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.

Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.

Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.

Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.

Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:

Договор лизинга содержит следующие существенные положения:

— лизинг затының дәл сипаттамасы;

— точное описание предмета лизинга;

— берілетін меншік құқықтарының көлемі;

— объем передаваемых прав собственности;

— лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;

— наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;

— лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;

— указание срока действия договора лизинга;

— лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;

— порядок балансового учета предмета лизинга;

— лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;

— порядок содержания и ремонта предмета лизинга;

— лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;

— перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;

— лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;

— указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;

— есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);

— порядок расчетов (график платежей);

— егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.

— определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.

Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:

Лизингодатель по договору лизинга обязуется:

— қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;

— в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;

— лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.

— выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.

Лизинг алушы:

Лизингополучатель обязуется:

— лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;

— принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;

— лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;

— возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;

— лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;

— по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;

— шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.

— выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.

Лизингіні былайша жіктеуге болады:

Лизинг можно классифицировать следующим образом:

— нысаны бойынша;

— по форме;

— тұрпаты бойынша;

— по типу;

— түрі бойынша.

— по виду.

Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.

По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.

Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.

По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.

Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.

По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.

Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.

Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.

Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.

Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.

Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.

Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.

Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:

Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:

— ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;

— с фиксированной суммой оплаты;

— аванспен төлеу;

— с авансом;

— ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.

— методом минимальных платежей.

Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:

Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:

— зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;

— приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);

— құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;

— осуществление шеф-монтажных работ;

— кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.

— послегарантийное обслуживание, ремонт и др.

Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.

Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.

Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.

Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.

Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.

Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.

В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.

* * *

Инновация сөзбе-сөз “новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция” дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.

Инновация буквально означает “инвестиция в новацию”. Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.

Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.

Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.

Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.

Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.

Жаңа банк өнімі:

Новый банковский продукт:

— жеке-дара;

— единичный;

— көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.

— массовый.

Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.

Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.

Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.

Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.

Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.

Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.

Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.

Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.

Жаңа банк өнімі:

Новый банковский продукт может быть в форме:

— мүлік;

— имущества;

— мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.

— имущественного права.

Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.

Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.

Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.

Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.

Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:

Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:

— ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;

— формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;

— қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;

— методы планирования финансовых показателей;

— әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;

— методология составления финансовых планов разных видов;

— қаржы талдауының тәсілдері;

— приемы финансового анализа;

— банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;

— формы организации финансовой работы в банке;

— капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.

— интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.

Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:

Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:

— шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;

— вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;

— инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;

— обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);

— инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.

— является основой механизма анализа и планирования инновации.

На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?

Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:

Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:

— қаржы нарығын зерттеу;

— исследование финансового рынка;

— нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;

— исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;

— банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;

— исследование продолжительности жизни банковской инновации;

— банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);

— разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);

— баға саясаты;

— политику цен;

— жарнама;

— рекламу;

— банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;

— мероприятия по продвижению банковской инновации;

— банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;

— организацию продажи (сбыта) банковской инновации;

— банк инновациясын қайта тарату (диффузия).

— диффузию банковской инновации.

Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:

Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:

— жаңа банк өнімін әзірлеу;

— разработка нового банковского продукта;

— нарыққа шығу;

— выход на рынок;

— нарықтың дамуы;

— развитие рынка;

— нарықтың тұрақтануы;

— стабилизация рынка;

— нарықтың өрлеуі;

— уменьшение рынка;

— нарықтың азаюы;

— подъем рынка;

— нарықтың құлдырауы.

— падение рынка.

Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.

Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.

Своп:

Своп подразделяется на:

— валюталық;

— валютный;

— пайыздық;

— процентный;

— валюталық-пайыздық;

— валютно-процентный;

— нөл купондық своп болып бөлінеді.

— своп с нулевым купоном.

Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.

Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).

Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.

Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.

Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.

Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.

Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.

Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.

НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде “өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар” деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.

Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать “обращающиеся приказы об изъятии” и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.

Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.

Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.

В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?

Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.

Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.

Инновация сөзбе-сөз “новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция” дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.

Инновация буквально означает “инвестиция в новацию”. Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.

Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.

Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.

Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.

Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.

Жаңа банк өнімі:

Новый банковский продукт:

— жеке-дара;

— единичный;

— көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.

— массовый.

Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.

Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.

Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.

Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.

Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.

Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.

Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.

Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.

Жаңа банк өнімі:

Новый банковский продукт может быть в форме:

— мүлік;

— имущества;

— мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.

— имущественного права.

Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.

Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.

Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.

Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.

Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:

Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:

— ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;

— формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;

— қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;

— методы планирования финансовых показателей;

— әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;

— методология составления финансовых планов разных видов;

— қаржы талдауының тәсілдері;

— приемы финансового анализа;

— банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;

— формы организации финансовой работы в банке;

— капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.

— интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.

Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:

Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:

— шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;

— вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;

— инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;

— обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);

— инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.

— является основой механизма анализа и планирования инновации.

На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?

Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:

Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:

— қаржы нарығын зерттеу;

— исследование финансового рынка;

— нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;

— исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;

— банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;

— исследование продолжительности жизни банковской инновации;

— банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);

— разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);

— баға саясаты;

— политику цен;

— жарнама;

— рекламу;

— банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;

— мероприятия по продвижению банковской инновации;

— банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;

— организацию продажи (сбыта) банковской инновации;

— банк инновациясын қайта тарату (диффузия).

— диффузию банковской инновации.

Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:

Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:

— жаңа банк өнімін әзірлеу;

— разработка нового банковского продукта;

— нарыққа шығу;

— выход на рынок;

— нарықтың дамуы;

— развитие рынка;

— нарықтың тұрақтануы;

— стабилизация рынка;

— нарықтың өрлеуі;

— уменьшение рынка;

— нарықтың азаюы;

— подъем рынка;

— нарықтың құлдырауы.

— падение рынка.

Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.

Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.

Своп:

Своп подразделяется на:

— валюталық;

— валютный;

— пайыздық;

— процентный;

— валюталық-пайыздық;

— валютно-процентный;

— нөл купондық своп болып бөлінеді.

— своп с нулевым купоном.

Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.

Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).

Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.

Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.

Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.

Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.

Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.

Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.

НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде “өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар” деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.

Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать “обращающиеся приказы об изъятии” и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.

Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.

Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.

В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?

Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.

Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.

Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.

Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.

Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.

Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.

Лизингілік мәмілеге:

В лизинговой сделке участвуют:

— лизинг беруші;

— лизингодатель;

— лизинг алушы;

— лизингополучатель;

— лизинг затын сатушы қатысады.

— продавец предмета лизинга.

Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.

Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.

Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).

Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.

Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.

Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.

Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.

Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.

Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:

Договор лизинга содержит следующие существенные положения:

— лизинг затының дәл сипаттамасы;

— точное описание предмета лизинга;

— берілетін меншік құқықтарының көлемі;

— объем передаваемых прав собственности;

— лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;

— наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;

— лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;

— указание срока действия договора лизинга;

— лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;

— порядок балансового учета предмета лизинга;

— лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;

— порядок содержания и ремонта предмета лизинга;

— лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;

— перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;

— лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;

— указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;

— есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);

— порядок расчетов (график платежей);

— егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.

— определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.

Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:

Лизингодатель по договору лизинга обязуется:

— қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;

— в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;

— лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.

— выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.

Лизинг алушы:

Лизингополучатель обязуется:

— лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;

— принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;

— лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;

— возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;

— лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;

— по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;

— шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.

— выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.

Лизингіні былайша жіктеуге болады:

Лизинг можно классифицировать следующим образом:

— нысаны бойынша;

— по форме;

— тұрпаты бойынша;

— по типу;

— түрі бойынша.

— по виду.

Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.

По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.

Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.

По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.

Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.

По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.

Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.

Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.

Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.

Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.

Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.

Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.

Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:

Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:

— ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;

— с фиксированной суммой оплаты;

— аванспен төлеу;

— с авансом;

— ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.

— методом минимальных платежей.

Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:

Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:

— зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;

— приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);

— құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;

— осуществление шеф-монтажных работ;

— кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.

— послегарантийное обслуживание, ремонт и др.

Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.

Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.

Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.

Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.

Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.

Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.

В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.

Актив операциялар – банкінің меншікті және тартылынды қаражатын пайда алу үшін орналастыру жөніндегі операциялар. Банкінің жалпы өтемпаздығы, табыстылығы, демек, қаржылық сенімділігі мен тұрақтылығы актив операциялардың сапалы жүзеге асырылуына байланысты.

Активные операции – операции по размещению собственных и привлеченных средств банка для получения прибыли. От качественного осуществления активных операций зависят ликвидность, доходность, а следовательно, финансовая надежность и устойчивость банка в целом.

Банкінің актив операциялары экономикалық мазмұнына қарай мына түрлерге бөлінеді:

Активные операции банка в зависимости от их экономического содержания делятся на:

— кредиттік (несиелік) операциялар;

— кредитные (ссудные);

— инвестициялық операциялар;

— инвестиционные;

— кепілдікті операциялар;

— гарантийные;

— комиссиялық операциялар;

— комиссионные;

— бағалы қағаздармен жасалатын операциялар.

— операции с ценными бумагами.

По каким признакам классифицируются кредиты, предоставляемые банком?

Несие түрлі белгілеріне қарай мыналарға жіктелуі мүмкін:

Кредиты могут быть классифицированы по различным признакам:

— қарызгерлердің тұрпаттары бойынша – кәсіпорындарға, билік органдарына, халыққа, банкілерге берілетін несие;

— по типам заемщиков – ссуды предприятиям, органам власти, населению, банкам;

— пайдалану мерзіміне қарай – қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді несие;

— по срокам пользования – краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные;

— қарызгердің жұмыс істеу аясына қарай – өндіріс аясының кәсіпорындарына берілетін несие және айналыс аясының кәсіпорындарына берілетін несие;

— по сфере функционирования заемщика – ссуды предприятиям сферы производства и ссуды предприятиям сферы обращения;

— қарызгердің тиесілі салаларына қарай – өнеркәсіпке, көлікке, құрылысқа, ауыл шаруашылығына, саудаға берілетін несие;

— по отраслям принадлежности заемщика – ссуды в промышленность, транспорт, строительство, сельское хозяйство, торговлю;

— қамтамасыз етілу сипатына қарай – кепілді, кепілдікті, сақтандырылған, қамтамасыз етілмеген (бланкілік) несие;

— по характеру обеспечения – залоговые, гарантированные, застрахованные, необеспеченные (бланковые);

— өтелу әдістеріне қарай – бір мезгілде және бөліктеп өтелетін несие.

— по методам погашения – погашаемые единовременно и частями.

Несие беру кезінде банк әлуетті қарызгерден несиенің материалдық тұрғыдан қамтамасыз етілуін және қарызгердің заңи құқықтылығын сипаттайтын құжаттар пакетін талап етеді.

При выдаче кредита банк требует от потенциального заемщика пакет документов, характеризующих материальную обеспеченность кредита и юридическую правомочность заемщика.

Егер несие беру кезінде талап етілетін құжаттар пакетін егжей-тегжейлі атап көрсетер болсақ, онда олар:

Если подробнее перечислить пакет документов, который требуется при выдаче кредита, то это:

— құрылтай құжаттары;

— учредительные документы;

— несиенің қайтарылу мүмкіндігі мен шығындардың өтелу мерзімі айқындалатын бизнес-жоспар (техникалық-экономикалық негіздеме);

— бизнес-план (технико-экономическое обоснование), на основе которого определяются возможность возврата ссуды и срок окупаемости затрат;

— несиені алу мақсаты тиянақталған келісімшарт немесе оның көшірмесі;

— контракт или его копия, фиксирующие цель получения кредита;

— бухгалтерлік теңгерім және оның кейбір қосымшалары;

— бухгалтерский баланс и некоторые приложения к нему;

— басқа банкілермен жасасылған несие шарттары;

— кредитные договоры с другими банками;

— кепіл немесе кепілгерлік шарты;

— договор залога или поручительства;

— несие шартында белгіленген мерзімге сәйкес несиені қайтару жөніндегі мерзімді міндеттеме-тапсырма;

— срочное обязательство-поручение на возврат ссуды согласно срокам, установленным в кредитном договоре;

— несиені алу жөніндегі шарт, онда несиенің сомасы, мерзімі мен мақсаты көрсетіледі.

— заявление на получение ссуды с указанием суммы, срока и цели кредита.

Инвестициялық операциялар — банкінің бірлескен шаруашылық-қаржылық және коммерциялық қызметі, сондай-ақ басқа несие ұйымдарына мерзімді салымдар түрінде орналастыру мақсатында өз қаражатын бағалы қағаздарға және үлеспұлдарға ивестициялау жөніндегі операциялары.

Инвестиционные операции — это операции по инвестированию банком своих средств в ценные бумаги и паи небанковских структур в целях совместной хозяйственно-финансовой и коммерческой деятельности, а также размещения в виде срочных вкладов в других кредитных организациях.

Бұл белгіленген шарттар басталған кезде банкінің өз клиентінің борышын үшінші тұлғаға төлеуі кепілдігін (кепілгерлігін) беруі жөніндегі операциялар.

Это операции по выдаче банком гарантии (поручительства) уплаты долга клиента третьему лицу при наступлении определенных условий.

Бұл банк өз клиенттерінің тапсырмасы бойынша орындайтын және олардан комиссиялық алым түрінде ақы алатын операциялар. Негізгі комиссиялық операциялардың қатарына:

Это операции, которые банк выполняет по поручению своих клиентов и взимает с них плату в виде комиссионных. К числу основных комиссионных операций относятся расчетно-кассовые операции, которые связаны с:

— теңгемен және шетел валютасымен есептелетін шоттарды жүргізумен;

— ведением счетов в тенге и иностранной валюте;

клиенттің есеп айырысуымен және төлемдер төлеуімен;

осуществлением расчетов и платежей клиента;

клиентке аударылған қаражатты алумен және оны қолма-қол ақшасыз нысанда шотқа есептеумен;

получением и зачислением перечисленных клиенту средств на счет в безналичной форме;

қолма-қол ақшаны шоттан алып берумен, оны шотқа салумен, сақтаумен және тасымалдаумен байланысты жасалатын есеп айырысу-кассалық операциялар жатады.

выдачей наличных денег со счета, внесением их на счет, хранением и перевозкой.

Банкілер бағалы қағаздармен операция жасау кезінде қандай атқарымдарды орындайды?

Банк комиссия шарты немесе тапсырма негізінде клиенттің есебінен және тапсыруымен бағалы қағаздарды сатып алу-сату кезінде делдалдық міндеттерді орындайды.

Банк выполняет посреднические функции при купле-продаже ценных бумаг за счет и по поручению клиента на основании договора комиссии или поручения.

Бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыру кезінде банкіге қандай құқықтар берілген?

Банкілер:

Банк имеет право выступать в качестве:

— бағалы қағаздар нарығында делдал қызметін жүзеге асыра алатын инвестициялық институттар;

— инвестиционных институтов, которые могут осуществлять деятельность на рынке ценных бумаг в качестве посредника;

— инвестициялық кеңесші;

— инвестиционного консультанта;

— инвестициялық компания;

— инвестиционной компании;

— инвестициялық қор ретінде әрекет етуге құқылы.

— инвестиционного фонда.

Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға мыналар жатады:

К операциям с ценными бумагами относятся:

— қор биржаларында құнды саналатын бағалы қағаздармен жасалатын операциялар;

— операции с ценными бумагами, котирующимися на фондовых биржах;

— векселдермен жасалатын операциялар;

— операции с векселями;

— есептеу және қайта есептеу операциялары;

— учетные и переучетные операции;

вексельдерге наразылық білдіру операциялары;

операции по протесту векселей;

— вексельдерді инкассолау, домицильдеу, акцептеу, индоссолау жөніндегі операциялар;

— операции по инкассированию, домицилированию, акцепту, индоссированию векселей;

— вексельдік тапсырмалар беру жөніндегі операциялар;

— операции по выдаче вексельных поручений;

— вексельдерді сақтау жөніндегі операциялар;

— операции по хранению векселей;

— вексельдерді аукционда сату жөніндегі операциялар.

— операции по продаже векселей на аукционе.

Трастылық (сенімгерлік) операцияларға қызмет көрсетудің қандай түрлері кіреді?

Трастылық операцияларға қызмет көрсетудің мынадай түрлері кіреді:

В трастовые операции могут входить следующие виды услуг:

— белгілі бір ақы үшін фирмалар мен жеке тұлғалардың қаржы істері мен меншігін басқару;

— управление финансовыми делами и собственностью фирм и частных лиц за определенную плату;

— трастылық бөлімдер арқылы өз клиенттерінің бағалы қағаздар қоржынын басқару;

— управление через трастовые отделы портфелями ценных бумаг своих клиентов;

— акциялар мен облигациялар шығарушы корпорацияларға агент қызметтерін көрсету;

— предоставление агентских услуг корпорациям, выпускающим акции и облигации;

— өсиет бойынша қамқоршылар болу;

— выступление в качестве попечителей по завещанию;

— жекелеген бағалы қағаздарды және олардың қоржындарын сенімгерлікпен басқаруға беру;

— передача в доверительное управление отдельных ценных бумаг и их портфелей;

— бағалы қағаздарға қызмет көрсетумен байланысты төлемдік атқарымдар;

— платежные функции, связанные с обслуживанием ценных бумаг;

— зейнетақылық және инвестициялық қорлардың активтерін басқару, т.б.

— управление активами пенсионных и инвестиционных фондов и др.

Шетел валютасымен жасалатын операциялар:

Операции с иностранной валютой включают:

— шетел валютасын сатып алу-сату операцияларын;

— операции купли-продажи иностранной валюты;

— ақша аккредитивтерін төлеуді және ұсынуды;

— оплату и выставление денежных аккредитивов;

— шетел банкілерінің жол чектерін сатып алуды және төлеуді;

— покупку и оплату дорожных чеков иностранных банков;

— пластикалық карталар шығаруды және оларға қызмет көрсетуді;

— выпуск и обслуживание пластиковых карт;

— халықаралық есеп айырысуды қамтиды.

— осуществление международных расчетов.

Какую роль играют банки, выступая в качестве финансового консультанта?

Тәжірибелі мамандар жұмыс істейтін банкілер, әсіресе несиені, жинақ ақшаны оңтайлы пайдалану, қаражатты инвестициялау туралы мәселе туындаған кезде білікті кеңес бере алады.

Банки, где работают опытные специалисты, могут дать квалифицированный совет, особенно когда вопрос стоит об оптимальном использовании кредита, сбережений, инвестировании средств.

Банк клиенттерге белгілі бір ақы үшін коммерциялық сипатта да, бейкоммерциялық сипатта да ақпарат беретін қызметтер көрсетеді.

Банк за определенную плату предоставляет клиентам информацию как коммерческого, так и некоммерческого характера.

Банк аралық несие – бір коммерциялық банк екінші банкіге беретін несие түрі.

Межбанковский кредит – это вид кредитов, предоставляемых одним коммерческим банком другому.

Мұндай несие банк аралық нарықта сатып алынады және сатылады.

Купля-продажа такого кредита осуществляется на межбанковском рынке.

Банк аралық нарық – несие капиталдары нарығының бір бөлігі, мұнда банкілер несие мекемелерінің уақытша бос ақшалай ресурстарын тартып, негізінен банк аралық депозиттер нысанында белгілі бір уақытқа орналастырады.

Межбанковский рынок – это часть рынка ссудных капиталов, где временно свободные денежные ресурсы кредитных учреждений привлекаются и размещаются банками преимущественно в форме межбанковских депозитов на определенные сроки.

Банк аралық нарықтың қаражатын қарызгер-банкілер өзінің активтік операцияларын жабу үшін, сондай-ақ банкілердің теңгерімдерінің өтімділігін жабу үшін пайдаланады.

Средства межбанковского рынка используются банками-заемщиками для покрытия своих активных операций, а также для покрытия ликвидности балансов банков.

Банк аралық несиені сатып алу-сату еркін нарықтағы мәмілелер нысанында, сондай-ақ тығыз ынтымақтастықтағы банкілер бір-біріне өзара мүдделерден туындайтын шарттар негізінде несие беретін “жабық” нарықтағы мәмілелер нысанында берілуі мүмкін.

Купля-продажа межбанковских кредитов возможна в форме сделок на свободном рынке, а также в форме сделок на “закрытом” рынке, где кредиты предоставляются друг другу тесно сотрудничающими банками на условиях, вытекающих из взаимных интересов.

Актив операциялар – банкінің меншікті және тартылынды қаражатын пайда алу үшін орналастыру жөніндегі операциялар. Банкінің жалпы өтемпаздығы, табыстылығы, демек, қаржылық сенімділігі мен тұрақтылығы актив операциялардың сапалы жүзеге асырылуына байланысты.

Активные операции – операции по размещению собственных и привлеченных средств банка для получения прибыли. От качественного осуществления активных операций зависят ликвидность, доходность, а следовательно, финансовая надежность и устойчивость банка в целом.

Банкінің актив операциялары экономикалық мазмұнына қарай мына түрлерге бөлінеді:

Активные операции банка в зависимости от их экономического содержания делятся на:

— кредиттік (несиелік) операциялар;

— кредитные (ссудные);

— инвестициялық операциялар;

— инвестиционные;

— кепілдікті операциялар;

— гарантийные;

— комиссиялық операциялар;

— комиссионные;

— бағалы қағаздармен жасалатын операциялар.

— операции с ценными бумагами.

По каким признакам классифицируются кредиты, предоставляемые банком?

Несие түрлі белгілеріне қарай мыналарға жіктелуі мүмкін:

Кредиты могут быть классифицированы по различным признакам:

— қарызгерлердің тұрпаттары бойынша – кәсіпорындарға, билік органдарына, халыққа, банкілерге берілетін несие;

— по типам заемщиков – ссуды предприятиям, органам власти, населению, банкам;

— пайдалану мерзіміне қарай – қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді несие;

— по срокам пользования – краткосрочные, среднесрочные, долгосрочные;

— қарызгердің жұмыс істеу аясына қарай – өндіріс аясының кәсіпорындарына берілетін несие және айналыс аясының кәсіпорындарына берілетін несие;

— по сфере функционирования заемщика – ссуды предприятиям сферы производства и ссуды предприятиям сферы обращения;

— қарызгердің тиесілі салаларына қарай – өнеркәсіпке, көлікке, құрылысқа, ауыл шаруашылығына, саудаға берілетін несие;

— по отраслям принадлежности заемщика – ссуды в промышленность, транспорт, строительство, сельское хозяйство, торговлю;

— қамтамасыз етілу сипатына қарай – кепілді, кепілдікті, сақтандырылған, қамтамасыз етілмеген (бланкілік) несие;

— по характеру обеспечения – залоговые, гарантированные, застрахованные, необеспеченные (бланковые);

— өтелу әдістеріне қарай – бір мезгілде және бөліктеп өтелетін несие.

— по методам погашения – погашаемые единовременно и частями.

Несие беру кезінде банк әлуетті қарызгерден несиенің материалдық тұрғыдан қамтамасыз етілуін және қарызгердің заңи құқықтылығын сипаттайтын құжаттар пакетін талап етеді.

При выдаче кредита банк требует от потенциального заемщика пакет документов, характеризующих материальную обеспеченность кредита и юридическую правомочность заемщика.

Егер несие беру кезінде талап етілетін құжаттар пакетін егжей-тегжейлі атап көрсетер болсақ, онда олар:

Если подробнее перечислить пакет документов, который требуется при выдаче кредита, то это:

— құрылтай құжаттары;

— учредительные документы;

— несиенің қайтарылу мүмкіндігі мен шығындардың өтелу мерзімі айқындалатын бизнес-жоспар (техникалық-экономикалық негіздеме);

— бизнес-план (технико-экономическое обоснование), на основе которого определяются возможность возврата ссуды и срок окупаемости затрат;

— несиені алу мақсаты тиянақталған келісімшарт немесе оның көшірмесі;

— контракт или его копия, фиксирующие цель получения кредита;

— бухгалтерлік теңгерім және оның кейбір қосымшалары;

— бухгалтерский баланс и некоторые приложения к нему;

— басқа банкілермен жасасылған несие шарттары;

— кредитные договоры с другими банками;

— кепіл немесе кепілгерлік шарты;

— договор залога или поручительства;

— несие шартында белгіленген мерзімге сәйкес несиені қайтару жөніндегі мерзімді міндеттеме-тапсырма;

— срочное обязательство-поручение на возврат ссуды согласно срокам, установленным в кредитном договоре;

— несиені алу жөніндегі шарт, онда несиенің сомасы, мерзімі мен мақсаты көрсетіледі.

— заявление на получение ссуды с указанием суммы, срока и цели кредита.

Инвестициялық операциялар — банкінің бірлескен шаруашылық-қаржылық және коммерциялық қызметі, сондай-ақ басқа несие ұйымдарына мерзімді салымдар түрінде орналастыру мақсатында өз қаражатын бағалы қағаздарға және үлеспұлдарға ивестициялау жөніндегі операциялары.

Инвестиционные операции — это операции по инвестированию банком своих средств в ценные бумаги и паи небанковских структур в целях совместной хозяйственно-финансовой и коммерческой деятельности, а также размещения в виде срочных вкладов в других кредитных организациях.

Бұл белгіленген шарттар басталған кезде банкінің өз клиентінің борышын үшінші тұлғаға төлеуі кепілдігін (кепілгерлігін) беруі жөніндегі операциялар.

Это операции по выдаче банком гарантии (поручительства) уплаты долга клиента третьему лицу при наступлении определенных условий.

Бұл банк өз клиенттерінің тапсырмасы бойынша орындайтын және олардан комиссиялық алым түрінде ақы алатын операциялар. Негізгі комиссиялық операциялардың қатарына:

Это операции, которые банк выполняет по поручению своих клиентов и взимает с них плату в виде комиссионных. К числу основных комиссионных операций относятся расчетно-кассовые операции, которые связаны с:

— теңгемен және шетел валютасымен есептелетін шоттарды жүргізумен;

— ведением счетов в тенге и иностранной валюте;

клиенттің есеп айырысуымен және төлемдер төлеуімен;

осуществлением расчетов и платежей клиента;

клиентке аударылған қаражатты алумен және оны қолма-қол ақшасыз нысанда шотқа есептеумен;

получением и зачислением перечисленных клиенту средств на счет в безналичной форме;

қолма-қол ақшаны шоттан алып берумен, оны шотқа салумен, сақтаумен және тасымалдаумен байланысты жасалатын есеп айырысу-кассалық операциялар жатады.

выдачей наличных денег со счета, внесением их на счет, хранением и перевозкой.

Банкілер бағалы қағаздармен операция жасау кезінде қандай атқарымдарды орындайды?

Банк комиссия шарты немесе тапсырма негізінде клиенттің есебінен және тапсыруымен бағалы қағаздарды сатып алу-сату кезінде делдалдық міндеттерді орындайды.

Банк выполняет посреднические функции при купле-продаже ценных бумаг за счет и по поручению клиента на основании договора комиссии или поручения.

Бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асыру кезінде банкіге қандай құқықтар берілген?

Банкілер:

Банк имеет право выступать в качестве:

— бағалы қағаздар нарығында делдал қызметін жүзеге асыра алатын инвестициялық институттар;

— инвестиционных институтов, которые могут осуществлять деятельность на рынке ценных бумаг в качестве посредника;

— инвестициялық кеңесші;

— инвестиционного консультанта;

— инвестициялық компания;

— инвестиционной компании;

— инвестициялық қор ретінде әрекет етуге құқылы.

— инвестиционного фонда.

Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға мыналар жатады:

К операциям с ценными бумагами относятся:

— қор биржаларында құнды саналатын бағалы қағаздармен жасалатын операциялар;

— операции с ценными бумагами, котирующимися на фондовых биржах;

— векселдермен жасалатын операциялар;

— операции с векселями;

— есептеу және қайта есептеу операциялары;

— учетные и переучетные операции;

вексельдерге наразылық білдіру операциялары;

операции по протесту векселей;

— вексельдерді инкассолау, домицильдеу, акцептеу, индоссолау жөніндегі операциялар;

— операции по инкассированию, домицилированию, акцепту, индоссированию векселей;

— вексельдік тапсырмалар беру жөніндегі операциялар;

— операции по выдаче вексельных поручений;

— вексельдерді сақтау жөніндегі операциялар;

— операции по хранению векселей;

— вексельдерді аукционда сату жөніндегі операциялар.

— операции по продаже векселей на аукционе.

Трастылық (сенімгерлік) операцияларға қызмет көрсетудің қандай түрлері кіреді?

Трастылық операцияларға қызмет көрсетудің мынадай түрлері кіреді:

В трастовые операции могут входить следующие виды услуг:

— белгілі бір ақы үшін фирмалар мен жеке тұлғалардың қаржы істері мен меншігін басқару;

— управление финансовыми делами и собственностью фирм и частных лиц за определенную плату;

— трастылық бөлімдер арқылы өз клиенттерінің бағалы қағаздар қоржынын басқару;

— управление через трастовые отделы портфелями ценных бумаг своих клиентов;

— акциялар мен облигациялар шығарушы корпорацияларға агент қызметтерін көрсету;

— предоставление агентских услуг корпорациям, выпускающим акции и облигации;

— өсиет бойынша қамқоршылар болу;

— выступление в качестве попечителей по завещанию;

— жекелеген бағалы қағаздарды және олардың қоржындарын сенімгерлікпен басқаруға беру;

— передача в доверительное управление отдельных ценных бумаг и их портфелей;

— бағалы қағаздарға қызмет көрсетумен байланысты төлемдік атқарымдар;

— платежные функции, связанные с обслуживанием ценных бумаг;

— зейнетақылық және инвестициялық қорлардың активтерін басқару, т.б.

— управление активами пенсионных и инвестиционных фондов и др.

Шетел валютасымен жасалатын операциялар:

Операции с иностранной валютой включают:

— шетел валютасын сатып алу-сату операцияларын;

— операции купли-продажи иностранной валюты;

— ақша аккредитивтерін төлеуді және ұсынуды;

— оплату и выставление денежных аккредитивов;

— шетел банкілерінің жол чектерін сатып алуды және төлеуді;

— покупку и оплату дорожных чеков иностранных банков;

— пластикалық карталар шығаруды және оларға қызмет көрсетуді;

— выпуск и обслуживание пластиковых карт;

— халықаралық есеп айырысуды қамтиды.

— осуществление международных расчетов.

Какую роль играют банки, выступая в качестве финансового консультанта?

Тәжірибелі мамандар жұмыс істейтін банкілер, әсіресе несиені, жинақ ақшаны оңтайлы пайдалану, қаражатты инвестициялау туралы мәселе туындаған кезде білікті кеңес бере алады.

Банки, где работают опытные специалисты, могут дать квалифицированный совет, особенно когда вопрос стоит об оптимальном использовании кредита, сбережений, инвестировании средств.

Банк клиенттерге белгілі бір ақы үшін коммерциялық сипатта да, бейкоммерциялық сипатта да ақпарат беретін қызметтер көрсетеді.

Банк за определенную плату предоставляет клиентам информацию как коммерческого, так и некоммерческого характера.

Банк аралық несие – бір коммерциялық банк екінші банкіге беретін несие түрі.

Межбанковский кредит – это вид кредитов, предоставляемых одним коммерческим банком другому.

Мұндай несие банк аралық нарықта сатып алынады және сатылады.

Купля-продажа такого кредита осуществляется на межбанковском рынке.

Банк аралық нарық – несие капиталдары нарығының бір бөлігі, мұнда банкілер несие мекемелерінің уақытша бос ақшалай ресурстарын тартып, негізінен банк аралық депозиттер нысанында белгілі бір уақытқа орналастырады.

Межбанковский рынок – это часть рынка ссудных капиталов, где временно свободные денежные ресурсы кредитных учреждений привлекаются и размещаются банками преимущественно в форме межбанковских депозитов на определенные сроки.

Банк аралық нарықтың қаражатын қарызгер-банкілер өзінің активтік операцияларын жабу үшін, сондай-ақ банкілердің теңгерімдерінің өтімділігін жабу үшін пайдаланады.

Средства межбанковского рынка используются банками-заемщиками для покрытия своих активных операций, а также для покрытия ликвидности балансов банков.

Банк аралық несиені сатып алу-сату еркін нарықтағы мәмілелер нысанында, сондай-ақ тығыз ынтымақтастықтағы банкілер бір-біріне өзара мүдделерден туындайтын шарттар негізінде несие беретін “жабық” нарықтағы мәмілелер нысанында берілуі мүмкін.

Купля-продажа межбанковских кредитов возможна в форме сделок на свободном рынке, а также в форме сделок на “закрытом” рынке, где кредиты предоставляются друг другу тесно сотрудничающими банками на условиях, вытекающих из взаимных интересов.

Залоговый кредит/Ипотечный кредит

Сәлеметсіз бе! Мен пәтер сатып алу үшін сіздің банкіден несие ресімдегім келеді.

Здравствуйте! Я хотел(-а) бы оформить кредит на покупку квартиры в вашем банке.

Сіз тұрғын үйдің бастапқы немесе қайталама нарығында пәтер сатып алғыңыз келе ме?

Мен пәтерді тұрғын үйдің қайталама нарығында сатып алғым келеді. Сіздерде несие берудің шарттары қандай?

Я хотел(-а) бы купить квартиру на вторичном рынке жилья. Какие у Вас существуют условия кредитования?

Егер сіз пәтерді тұрғын үйдің қайталама нарығында сатып алғыңыз келсе, онда сатып алынатын пәтер қаланың шетінде орналасуға және салынған жылы 1960 жылдан төмен болмауға тиіс. Тұрғын үйді сатып алу кезінде сіз ипотекалық несиеге ден қоюыңызға болады. Несиені кез келген мерзімге: 5 жылдан 30 жылға дейінгі мерзімге ресімдей аласыз. Пайыздық мөлшерлемесі бастапқы жарнаға қарай жылдық сыйақының 14%-ынан 8%-ына дейін.

Если вы покупаете квартиру на вторичном рынке жилья, приобретаемая квартира должна располагаться в черте города и быть не ниже 1960 года застройки. При покупке жилья вы можете отдать предпочтение ипотечному кредитованию. Кредит можете оформить на любой срок: от 5 до 30 лет. Процентная ставка вознаграждения колеблется от 14% до 8% годовых, в зависимости от первоначального взноса.

Айтыңызшы, сатып алынатын үй кепілзат бола ала ма?

Скажите, пожалуйста, предметом залога может ли выступать приобретаемое жилье?

И¸. Сатып алынатын үй кепілзат бола алады. Банкіге кепілзат ретінде тек сатып алынған пәтерді ғана емес, сонымен бірге қолда бар және сатып алынатын тұрғын үйді де бере аласыз, өзіңіздің қалауыңыз біледі.

Да. Залогом может выступать приобретаемое жилье. В залог вы можете предоставить банку не только купленную квартиру, но и имеющееся жилье, плюс первоначальный взнос, а также имеющееся и приобретаемое жилье, в зависимости от вашего выбора.

Сіздердің несие беру шарттарыңыз маған қолайлы екен. Несие алу үшін қандай құжаттар беруім керек?

Меня устраивают ваши условия кредитования. Какие документы я должен(-а) предоставить для получения кредита?

Біздің банкіде сізге құжаттар пакетін барынша азайтып, несиені тез ресімдейді. Сіз банкіге…

В нашем банке вам быстро оформят кредит при минимальном пакете документов. Вам необходимо принести в банк…

— жеке бастың куәлігін (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып растаған көшірмесін);

— удостоверение личности (копия, сверенная работником банка с подлинником);

— СТТН-ін (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып растаған көшірмесін);

— РНН (копия, сверенная работником банка с подлинником)

— жұбайының жеке куәлігін, СТТН-ін (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып растаған көшірмесін);

— удостоверение личности, РНН супруги(-а) (копия, сверенная работником банка с подлинником)

— жекешелендіру шартында не тұрғын үйді сатып алуға негіз болып табылатын басқа құжаттарда көрсетілген кәмелетке толған барлық меншіктенушілердің мүлікті кепілзатқа беруге және оны соттан тыс сатуға нотариус куәландырған келісімін (түпнұсқасын) әкелуіңіз қажет.

— нотариально удостоверенное согласие всех совершеннолетних собственников, указанных в договоре приватизации либо в других документах, являющихся основанием для приобретения жилья на передачу имущества в залог и его внесудебную реализацию (подлинник).

И¸, талап етіледі. Егер пәтер некеде тұрған кезде сатып алынған болса – жұбайының мүлікті кепілзатқа беруге және соттан тыс сатуға нотариус куәландырған келісімі (түпнұсқасы) керек;

Да, требуется. Если квартира приобретена во время брака – нотариально удостоверенное согласие супруга(-и) на передачу имущества в залог и его внесудебную реализацию (подлинник);

— егер пәтер жұбайлардың біріне тиесілі болса және оны сатып алу кезінде ол некеде тұрмаған болса – оның осы жайында нотариус куәландырған өтініші (түпнұсқасы) керек.

— если квартира принадлежит одному из супругов, и в момент ее приобретения он(-а) в браке не состоял(-а) – его (ее) нотариально удостоверенное заявление об этом (подлинник).

Біздің банкіде сыйақының пайыздық мөлшерлемесі бастапқы жарнаның сомасына қарай есептеледі. Егер бастапқы жарна алынатын несиенің 20%-ын құраса, онда пайыз-дық мөлшерлеме жылдық сыйақының 14%-ы. Бастапқы жарна 50% болғанда – пайыздық мөлшерлеме жылдық сыйақының 10%-ына дейін төмендетіледі. Басқаша айтқанда, егер сіз құны 100000 АҚШ доллары тұратын пәтерді сатып алғыңыз келсе, ал сіздің бастапқы жарнаңыз 50000 АҚШ доллары болса, пайыздық мөлшерлеме 10%-ды құрайды.

У нас в банке процентная ставка вознаграждения зависит от суммы первоначального взноса. Если первоначальный взнос составляет 20% от получаемого кредита, то процентная ставка составит 14% годовых. При первоначальном взносе 50% – процентная ставка снизится до 10% годовых. Иначе говоря: если вы хотите купить квартиру стоимостью 100000 долларов США, при этом ваш первоначальный взнос составляет 50000 долларов США, процентная ставка составит 10%.

Сіздің несие бойынша ай сайынғы төлеміңіз 120000 теңге болмақ.

Ваши ежемесячные выплаты по кредиту составят: 120000 тенге.

И¸, сіз несиені ешқандай айыппұл төлемей, мерзімінен бұрын өтеуіңізге болады. Бірақ бізде бастапқы жарна төлеген күннен (несие алған күннен) бастап 6 айға тыйым салынған.

Да, вы можете досрочно погасить кредит без каких-либо штрафных санкций. Но, у нас существует мораторий 6 месяцев со дня первоначального взноса (со дня получения кредита).

Сіз банкінің кез келген бөлімшесінен жұмыс күндері сағат 9-дан 19-ға дейін кеңес ала аласыз. Біздің несие жөніндегі менеджерлеріміз (кеңесшілеріміз) кәсіби тұрғыда кеңес өткізеді және сіздің білгіңіз келген барлық сұрағыңызға жауап қайтарады. Несие жөніндегі менеджерлер демалыс күндері де жұмыс істейді: сенбіде сағат 10-нан 18-ге дейін, жексенбіде сағат 10-нан 15-ке дейін.

Консультацию вы можете получить в любом отделении банка в рабочие дни с 9 до 19 часов. Наши кредитные менеджеры (консультанты) профессионально проведут консультацию и ответят на все интересующие вас вопросы. Кредитные менеджеры работают и в выходные дни с 10 до 18 часов – в субботу и с 10 до 15 часов — в воскресенье.

Ең алдымен, сіз…

В первую очередь, вы должны…

— өтініш-анкета толтыруға;

— заполнить заявление-анкету;

— несиенің ықтимал сомасы мен мерзімін анықтау үшін менеджерден ақыл-кеңес алуға;

— получить консультацию у менеджера банка для определения возможной суммы и срока кредита;

— несиені өтеудің алдын ала кестесін алуға;

— получить предварительный график погашения кредита;

— банкіге беретін құжаттардың тізбесін алуға;

— получить перечень документов для предоставления в банк;

— несие беру туралы алдын ала шешімді алуға тиіссіз.

— получить предварительное решение о выдаче кредита.

Егер банк несие беруді мақұлдаса, мен сатып алу-сатуды ресімдеуге кірісе алам ба?

Если банк одобрит выдачу кредита, могу ли я начать оформление купли-продажи?

Несие беру жөнінде оң шешім болғанда сіз…

При положительном решении по кредитованию вы должны…

— ағымдағы шотты ашуға;

— открыть текущий счет;

— сатушымен сатып алу-сату шартына нотариустың растауымен қол қоюға;

— подписать договор купли-продажи с продавцом, нотариально заверив его;

— бастапқы жарна сомасын беруге не бастапқы жарнаны өзіңіз банкіде ашатын депозитке салуға;

— передать сумму первоначального взноса продавцу либо внести первоначальный взнос на депозит, который вы откроете в банке;

— несие шартына қол қоюға;

— подписать кредитный договор;

— сақтандыру шартын ресімдеуге;

— оформить договора страхования;

— сатып алушымен есеп айырысу үшін өзіңіздің ағымдағы шотыңыздан несие алуға тиіссіз.

— получить кредит со своего текущего счета для дальнейшего расчета с продавцом.

Мен құжаттарды банк арқылы Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықта қайта ресімдей аламын ба?

Ия, сіз құқық белгілейтін құжаттарды банкінің сенім жүктелген тұлғасы арқылы ақыға өзіңізге қайта ресімдей аласыз. Егер сіз құжатты өз бетіңізше Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықта ресімдегіңіз келсе, онда сіз тіркелген ипотекалық шартты (клиенттің данасын) және пәтер құжаттарының көшірмелерін алуыңыз керек. Сатып алынған пәтер құжаттарының түпнұсқаларын банкіге әкелесіз. Сатып алынған жылжымайтын мүлікке тыйым салынады.

Да, вы можете переоформить правоустанавливающие документы на себя через доверенное лицо банка за дополнительную плату. Если же вы хотите оформить документы в Центре по недвижимости самостоятельно, то вам следует получить зарегистрированный ипотечный договор (экземпляр клиента) и копию документов на квартиру. Оригиналы документов на купленную квартиру вы приносите в банк. На приобретенную недвижимость накладывается арест.

Мен сіздің банкіден салынып жатқан тұрғын үйді сатып алуға несие ала аламын ба?

Ия. Сіз тұрғын үйдің бастапқы нарығында пәтер сатып алуға несие ала аласыз. Сіз неғұрлым егжей-тегжейлі және кәсіби кеңесті несие жөніндегі менеджерден ала аласыз. Несие бөліміне барғайсыз.

Да. Вы можете получить кредит на покупку квартиры на первичном рынке жилья. Более подробную и профессиональную консультацию вы можете получить у менеджера по кредитам. Пройдите, пожалуйста, в кредитный отдел.

Қайырлы күн. Мені сізге салынып жатқан тұрғын үйді сатып алуға несиені ресімдеу туралы толығырақ ақпарат алу үшін жіберді.

Добрый день. Меня направили к вам для получения более полной информации об оформлении кредита на приобретение строящегося жилья.

Сәлеметсіз бе? Салынып жатқан тұрғын үйді сатып алуға, жеке құрылысқа және оны әрлеуге несие алу үшін…

Здравствуйте. Для получения кредита на приобретение строящегося жилья, на индивидуальное строительство и его отделку вам необходимо…

— несиені өтеу кестесін жасау;

— составить график погашения кредита;

— құрылыс компаниясымен үлестік қатысу шартын не мердігерлік шартын жасасу (құрылыс компаниясының күшімен салынатын жеке құрылысқа несие беру кезінде);

— заключить со строительной компанией договор долевого участия либо договор подряда (при кредитовании на индивидуальное строительство силами строительной компании);

— бастапқы соманы құрылыс компаниясының шотына төлеу;

— внести сумму первоначального взноса на счет строительной компании;

— үлестік қатысу шартын және бастапқы жарна сомасының төленгенін қуаттайтын құжатты беру;

— предоставить договор долевого участия и документ, подтверждающий внесение суммы первоначального взноса;

— несие шарты мен басқа да шарттарға қол қою;

— подписать кредитный и другие договора;

— қажетті құжаттарды Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықта тіркеу тәртібін нақтылау;

— уточнить порядок регистрации необходимых документов в Центре по недвижимости;

— несиені қолма-қол ақшалай алу не несие сомасын құрылыс компаниясының шотына аудару қажет.

— получить кредит наличными деньгами, либо перечислить сумму кредита на счет строительной компании.

Мен өз шотымнан ақша алып, құрылыс компаниясымен есептесе аламын ба?

Могу ли я рассчитаться со строительной компанией, сняв деньги со своего счета?

Ия, сіз өзіңіздің ағымдағы шотыңыздан несие алып, мердігермен есептесе аласыз. Құрылыс аяқталып, тұрғын үй пайдалануға берілгеннен кейін құрылыс компаниясымен сатып алу-сату шартын жасасып, өзіңіздің жаңа тұрғын үйіңіздің кілтін алуыңыз керек.

Да, вы можете получить кредит со своего текущего счета и осуществить расчеты с подрядчиком. После завершения строительства и ввода жилья в эксплуатацию необходимо заключить договор купли-продажи со строительной компанией и получить ключи от своего нового жилья.

Айтыңызшы, жылжымайтын мүлік кімнің есебінен бағаланады?

Скажите, пожалуйста, за чей счет проводится оценка недвижимости?

Біздің банкіде жылжымайтын мүлікті бағалау және мәмілені тіркеу банк есебінен жүргізіледі.

В нашем банке оценка недвижимости и государственная регистрация сделки проводится за счет банка.

Бізде қосымша қамтамасыз ету жоқ. Тиянақталған немесе сатылы мөлшерлемелерді таңдау мүмкіндіктері бар. Сіз қарыз қаражатын бір мезгілде немесе объектінің салынуына қарай траншпен аударуыңызға болады. Бастапқы жарнаны банк депозитіне, не тікелей құрылыс компаниясының шотына аударуға мүмкіндік бар. Меншік құқығы мен жылжымайтын мүлік кепілін тіркеу банк есебінен жүргізіледі. Біз мінсіз беделді жетекші құрылыс компанияларымен ынтамақтасып отырмыз.

У нас отсутствует дополнительное обеспечение. Есть возможность выбора фиксированной или ступенчатой ставки. Вы можете перечислять заемные средства единовременно или траншами, по мере строительства объекта. Существует возможность перечисления первоначального взноса на депозит банка, либо непосредственно на счет строительной компании. Регистрация прав собственности и залога недвижимости осуществляется за счет банка. Мы сотрудничаем с ведущими строительными компаниями с безупречной репутацией.

Ия, ақшалай қаражатты сіз банкінің депозитінде жинай аласыз.

Да, денежные средства вы можете накапливать на депозитах банка.

Сіз несиені мерзімінен бұрын және айыппұлсыз өтей аласыз.

Вы можете досрочно и без штрафов погасить кредит.

Біз сізге ипотекалық несиенің түрлі бағдарламаларын ұсына аламыз. Бізде өзіңіздің тұрғын үй жағдайыңызды жаңа тұрғын үй сатып алу және қазірдің өзінде бар тұрғын үйді болашақта сату жолымен жақсартуыңызға болатын несие беру бағдарламасы бар. Мұндай несиелендіруде сатып алынатын тұрғын үй құнының 100%-ы түрінде несие аласыз. Бастапқы жарна болмайды – қолда бар пәтер кепілзат болады. Ескі пәтер кейінірек және неғұрлым тиімді бағамен сатылады.

Мы можем предложить вам различные программы ипотечного кредитования. У нас есть программа кредитования, при которой вы можете улучшить свои жилищные условия путем приобретения нового жилья и, в будущем, продажи уже имеющегося. При подобном кредитовании вы получаете кредит в 100% от стоимости приобретаемого жилья. Первоначальный взнос отсутствует – залогом выступает имеющаяся квартира. Старая квартира продается позже и по более выгодной цене.

Сыйақы пайызы таңдалған несие пакетіне байланысты. Ай сайынғы табысы 100000 теңгеден асатын клиенттерге есептелген. Ол 25 жылға дейінгі мерзімге беріледі, бастапқы жарнасы жылдық сыйақының 15%-ы. Негізгі борыштың сомасын несие алған кезден 6 ай өткен соң өтеуге болады. Несие жылдық сыйақының 13%-ы есебімен беріледі. Қосымша кепілзат беру жағдайында сіз басқа несие пакетін пайдалана аласыз. Бастапқы жарна 30% және одан көп. Қосымша жарна беру осы желі бойынша несие алу шарты болып табылады. Шұғыл мұқтаждарға арналған несие желісі сізге мүлік кепілімен қарыз алу қызметін ұсынады. Сыйақының пайыздық мөлшерлемесі кепілзатқа берілетін тұрғын үй құнынан төленетін бастапқы жарнаға байланысты. Бастапқы жарна 20% болғанда, егер несие АҚШ долларымен алынса, төлем 13%-ды, теңгемен алынса, 14%-ды құрайды.

Процент вознаграждения зависит от выбранного кредитного пакета. Есть пакет рассчитанный на клиентов, имеющих ежемесячный доход более 100000 тенге. Он выдается сроком до 25 лет, с первоначальным взносом от 15% годовых. Погашение суммы основного долга возможно через 6 месяцев с момента получения кредита. Кредит выдается под 13% годовых. При условии предоставления дополнительного залога вы можете воспользоваться другим кредитным пакетом. Первоначальный взнос 30% и более. Условием получения кредита по этой линии является предоставление дополнительного взноса. Кредитная линия, рассчитанная на неотложные нужды предлагает вам услуги на получение займа под залог имущества. Процентная ставка вознаграждения зависит от первоначального взноса от стоимости жилья предоставляемого в залог. При первоначальном взносе — 20% выплаты составят 13%, в случае, если кредит берется в долларах США, 14% — если в тенге.

Егер мен тұрғын үй құны сомасының жартысын төлесем, сыйақының пайыздық мөлшерлемесі қандай болмақ?

Если я внесу половину суммы от стоимости жилья, какова будет процентная ставка вознаграждения?

Егер бастапқы жарна 50%-ды құраса, сыйақының пайыздық мөлшерлемесі жылдық сыйақының 10%-ына дейін төмендетіледі.

Если первоначальный взнос составляет 50%, процентная ставка вознаграждения снижается до 10% годовых.

Какие документы необходимо предоставить для получения кредита под залог недвижимого имущества?

Кепілзатқа пәтер ұсынылған жағдайда сіз…

В случае, если в залог предлагается квартира, вам необходимо предоставить:

жылжымайтын мүлікке құқықты туындатқан құжаттарды (сатып алу-сату, айырбас, сыйға тарту шарты, т.б.) – банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесін;

документы, на основании которых возникло право на недвижимое имущество (договор купли-продажи, мены, дарения, и др.) – копия, сверенная работником банка с подлинником;

пәтердің жоспары (техпаспорт) – банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесін;

план на квартиру (техпаспорт) – копия, сверенная с работником банка с подлинником;

жылжымайтын мүлікке құқықты және онымен жасалған мәмілені мемлекеттік тіркеу туралы куәлік (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесін) беруіңіз қажет.

свидетельство о государственной регистрации прав на недвижимое имущество и сделок с ним (копия, сверенная работником банка с подлинником).

Мен кепілзатқа тұрғын үй ұсынғым келеді. Бұл мүмкін бе?

Я хотел(-а) бы в залог предоставить жилой дом. Возможно ли это?

Егер тұрғын үй кепілзат болса, онда жоғарыда айтылған құжаттармен бірге мынадай құжаттар жинау қажет:

В случае, если залогом является жилой дом, то Вам, необходимо собрать следующие документы, кроме вышеуказанных:

жер телімінің кадастрлық (бағаланба) құнының актісі;

акт кадастровой (оценочной) стоимости земельного участка;

жер телімінде орналасқан жылжымайтын мүліктің бағаланба құнының актісі;

акт оценочной стоимости недвижимого имущества, расположенного на земельном участке;

уәкілетті органда тіркелген жер теліміне меншік құқығының актісі;

акт на право собственности на земельный участок, зарегистрированный в уполномоченном органе;

жер телімі шекарасының жоспары;

план границ земельного участка;

шарт жасасылған сәтте ипотека затына үшінші тұлғалардың кепілзат берушіге мәлім барлық құқықтарының тізбесі.

перечень всех известных залогодателю, к моменту заключения договора прав третьих лиц на предмет ипотеки.

Жоқ. Кез келген несиені алу үшін қажетті құжаттардың тізбесіне…

Нет. В перечень документов, необходимых для получения любого кредита в обязательном порядке входят…

— жеке бастың куәлігі (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесі);

— удостоверение личности (копия, сверенная работником банка с подлинником);

— СТТН (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесі);

— РНН (копия, сверенная работником банка с подлинником);

— свидетельство о браке (нотариально заверенная копия);

— жұбайының жеке куәлігі, СТТН-і (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесі) және басқа құжаттар міндетті түрде кіреді.

— удостоверение личности, РНН супруга(-и) – (копия, сверенная работником банка с подлинником) и другие документы.

Біздің банк сізге жастарға арналған ипотекалық несие сияқты басқа несие желісін ұсына алады. Несие жасы қоса есептегенде 30-дан аспаған жас адамдарға арналған. Бұл опция бойынша несие алу үшін жоғары білім, кемінде 2 жылдық жұмыс өтілі болуы қажет. Міндетті шарты – табыстың қуаттамасы. Сатып алынған пәтер кепілзатқа қойылады. Несиені өтеу мерзімі – 30 жылға дейін. Несиенің ең жоғары сомасы 15000000 теңге. Ұсынылатын құжаттар барынша аз – жеке бас куәлігінің, СТТН-нің, ӘЖК-нің (әлеуметтік жеке кодтың) түпнұсқалары.

Наш банк может предложить вам другую кредитную линию, такую как, ипотечный кредит для молодежи. Кредит рассчитан на молодых людей не старше 30 лет включительно. Для получения кредита по этой опции необходимо иметь высшее образование, стаж работы не менее 2 лет. Обязательное условие – подтверждение доходов. Залогом выставляется приобретенная квартира. Срок погашения кредита – до 30 лет. Максимальная сумма кредита составляет 15000000 тенге. Предоставляется минимум документов – оригиналы удостоверения личности, РНН, СИКа.

Залоговый кредит/Ипотечный кредит

Сәлеметсіз бе! Мен пәтер сатып алу үшін сіздің банкіден несие ресімдегім келеді.

Здравствуйте! Я хотел(-а) бы оформить кредит на покупку квартиры в вашем банке.

Сіз тұрғын үйдің бастапқы немесе қайталама нарығында пәтер сатып алғыңыз келе ме?

Мен пәтерді тұрғын үйдің қайталама нарығында сатып алғым келеді. Сіздерде несие берудің шарттары қандай?

Я хотел(-а) бы купить квартиру на вторичном рынке жилья. Какие у Вас существуют условия кредитования?

Егер сіз пәтерді тұрғын үйдің қайталама нарығында сатып алғыңыз келсе, онда сатып алынатын пәтер қаланың шетінде орналасуға және салынған жылы 1960 жылдан төмен болмауға тиіс. Тұрғын үйді сатып алу кезінде сіз ипотекалық несиеге ден қоюыңызға болады. Несиені кез келген мерзімге: 5 жылдан 30 жылға дейінгі мерзімге ресімдей аласыз. Пайыздық мөлшерлемесі бастапқы жарнаға қарай жылдық сыйақының 14%-ынан 8%-ына дейін.

Если вы покупаете квартиру на вторичном рынке жилья, приобретаемая квартира должна располагаться в черте города и быть не ниже 1960 года застройки. При покупке жилья вы можете отдать предпочтение ипотечному кредитованию. Кредит можете оформить на любой срок: от 5 до 30 лет. Процентная ставка вознаграждения колеблется от 14% до 8% годовых, в зависимости от первоначального взноса.

Айтыңызшы, сатып алынатын үй кепілзат бола ала ма?

Скажите, пожалуйста, предметом залога может ли выступать приобретаемое жилье?

И¸. Сатып алынатын үй кепілзат бола алады. Банкіге кепілзат ретінде тек сатып алынған пәтерді ғана емес, сонымен бірге қолда бар және сатып алынатын тұрғын үйді де бере аласыз, өзіңіздің қалауыңыз біледі.

Да. Залогом может выступать приобретаемое жилье. В залог вы можете предоставить банку не только купленную квартиру, но и имеющееся жилье, плюс первоначальный взнос, а также имеющееся и приобретаемое жилье, в зависимости от вашего выбора.

Сіздердің несие беру шарттарыңыз маған қолайлы екен. Несие алу үшін қандай құжаттар беруім керек?

Меня устраивают ваши условия кредитования. Какие документы я должен(-а) предоставить для получения кредита?

Біздің банкіде сізге құжаттар пакетін барынша азайтып, несиені тез ресімдейді. Сіз банкіге…

В нашем банке вам быстро оформят кредит при минимальном пакете документов. Вам необходимо принести в банк…

— жеке бастың куәлігін (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып растаған көшірмесін);

— удостоверение личности (копия, сверенная работником банка с подлинником);

— СТТН-ін (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып растаған көшірмесін);

— РНН (копия, сверенная работником банка с подлинником)

— жұбайының жеке куәлігін, СТТН-ін (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып растаған көшірмесін);

— удостоверение личности, РНН супруги(-а) (копия, сверенная работником банка с подлинником)

— жекешелендіру шартында не тұрғын үйді сатып алуға негіз болып табылатын басқа құжаттарда көрсетілген кәмелетке толған барлық меншіктенушілердің мүлікті кепілзатқа беруге және оны соттан тыс сатуға нотариус куәландырған келісімін (түпнұсқасын) әкелуіңіз қажет.

— нотариально удостоверенное согласие всех совершеннолетних собственников, указанных в договоре приватизации либо в других документах, являющихся основанием для приобретения жилья на передачу имущества в залог и его внесудебную реализацию (подлинник).

И¸, талап етіледі. Егер пәтер некеде тұрған кезде сатып алынған болса – жұбайының мүлікті кепілзатқа беруге және соттан тыс сатуға нотариус куәландырған келісімі (түпнұсқасы) керек;

Да, требуется. Если квартира приобретена во время брака – нотариально удостоверенное согласие супруга(-и) на передачу имущества в залог и его внесудебную реализацию (подлинник);

— егер пәтер жұбайлардың біріне тиесілі болса және оны сатып алу кезінде ол некеде тұрмаған болса – оның осы жайында нотариус куәландырған өтініші (түпнұсқасы) керек.

— если квартира принадлежит одному из супругов, и в момент ее приобретения он(-а) в браке не состоял(-а) – его (ее) нотариально удостоверенное заявление об этом (подлинник).

Біздің банкіде сыйақының пайыздық мөлшерлемесі бастапқы жарнаның сомасына қарай есептеледі. Егер бастапқы жарна алынатын несиенің 20%-ын құраса, онда пайыз-дық мөлшерлеме жылдық сыйақының 14%-ы. Бастапқы жарна 50% болғанда – пайыздық мөлшерлеме жылдық сыйақының 10%-ына дейін төмендетіледі. Басқаша айтқанда, егер сіз құны 100000 АҚШ доллары тұратын пәтерді сатып алғыңыз келсе, ал сіздің бастапқы жарнаңыз 50000 АҚШ доллары болса, пайыздық мөлшерлеме 10%-ды құрайды.

У нас в банке процентная ставка вознаграждения зависит от суммы первоначального взноса. Если первоначальный взнос составляет 20% от получаемого кредита, то процентная ставка составит 14% годовых. При первоначальном взносе 50% – процентная ставка снизится до 10% годовых. Иначе говоря: если вы хотите купить квартиру стоимостью 100000 долларов США, при этом ваш первоначальный взнос составляет 50000 долларов США, процентная ставка составит 10%.

Сіздің несие бойынша ай сайынғы төлеміңіз 120000 теңге болмақ.

Ваши ежемесячные выплаты по кредиту составят: 120000 тенге.

И¸, сіз несиені ешқандай айыппұл төлемей, мерзімінен бұрын өтеуіңізге болады. Бірақ бізде бастапқы жарна төлеген күннен (несие алған күннен) бастап 6 айға тыйым салынған.

Да, вы можете досрочно погасить кредит без каких-либо штрафных санкций. Но, у нас существует мораторий 6 месяцев со дня первоначального взноса (со дня получения кредита).

Сіз банкінің кез келген бөлімшесінен жұмыс күндері сағат 9-дан 19-ға дейін кеңес ала аласыз. Біздің несие жөніндегі менеджерлеріміз (кеңесшілеріміз) кәсіби тұрғыда кеңес өткізеді және сіздің білгіңіз келген барлық сұрағыңызға жауап қайтарады. Несие жөніндегі менеджерлер демалыс күндері де жұмыс істейді: сенбіде сағат 10-нан 18-ге дейін, жексенбіде сағат 10-нан 15-ке дейін.

Консультацию вы можете получить в любом отделении банка в рабочие дни с 9 до 19 часов. Наши кредитные менеджеры (консультанты) профессионально проведут консультацию и ответят на все интересующие вас вопросы. Кредитные менеджеры работают и в выходные дни с 10 до 18 часов – в субботу и с 10 до 15 часов — в воскресенье.

Ең алдымен, сіз…

В первую очередь, вы должны…

— өтініш-анкета толтыруға;

— заполнить заявление-анкету;

— несиенің ықтимал сомасы мен мерзімін анықтау үшін менеджерден ақыл-кеңес алуға;

— получить консультацию у менеджера банка для определения возможной суммы и срока кредита;

— несиені өтеудің алдын ала кестесін алуға;

— получить предварительный график погашения кредита;

— банкіге беретін құжаттардың тізбесін алуға;

— получить перечень документов для предоставления в банк;

— несие беру туралы алдын ала шешімді алуға тиіссіз.

— получить предварительное решение о выдаче кредита.

Егер банк несие беруді мақұлдаса, мен сатып алу-сатуды ресімдеуге кірісе алам ба?

Если банк одобрит выдачу кредита, могу ли я начать оформление купли-продажи?

Несие беру жөнінде оң шешім болғанда сіз…

При положительном решении по кредитованию вы должны…

— ағымдағы шотты ашуға;

— открыть текущий счет;

— сатушымен сатып алу-сату шартына нотариустың растауымен қол қоюға;

— подписать договор купли-продажи с продавцом, нотариально заверив его;

— бастапқы жарна сомасын беруге не бастапқы жарнаны өзіңіз банкіде ашатын депозитке салуға;

— передать сумму первоначального взноса продавцу либо внести первоначальный взнос на депозит, который вы откроете в банке;

— несие шартына қол қоюға;

— подписать кредитный договор;

— сақтандыру шартын ресімдеуге;

— оформить договора страхования;

— сатып алушымен есеп айырысу үшін өзіңіздің ағымдағы шотыңыздан несие алуға тиіссіз.

— получить кредит со своего текущего счета для дальнейшего расчета с продавцом.

Мен құжаттарды банк арқылы Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықта қайта ресімдей аламын ба?

Ия, сіз құқық белгілейтін құжаттарды банкінің сенім жүктелген тұлғасы арқылы ақыға өзіңізге қайта ресімдей аласыз. Егер сіз құжатты өз бетіңізше Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықта ресімдегіңіз келсе, онда сіз тіркелген ипотекалық шартты (клиенттің данасын) және пәтер құжаттарының көшірмелерін алуыңыз керек. Сатып алынған пәтер құжаттарының түпнұсқаларын банкіге әкелесіз. Сатып алынған жылжымайтын мүлікке тыйым салынады.

Да, вы можете переоформить правоустанавливающие документы на себя через доверенное лицо банка за дополнительную плату. Если же вы хотите оформить документы в Центре по недвижимости самостоятельно, то вам следует получить зарегистрированный ипотечный договор (экземпляр клиента) и копию документов на квартиру. Оригиналы документов на купленную квартиру вы приносите в банк. На приобретенную недвижимость накладывается арест.

Мен сіздің банкіден салынып жатқан тұрғын үйді сатып алуға несие ала аламын ба?

Ия. Сіз тұрғын үйдің бастапқы нарығында пәтер сатып алуға несие ала аласыз. Сіз неғұрлым егжей-тегжейлі және кәсіби кеңесті несие жөніндегі менеджерден ала аласыз. Несие бөліміне барғайсыз.

Да. Вы можете получить кредит на покупку квартиры на первичном рынке жилья. Более подробную и профессиональную консультацию вы можете получить у менеджера по кредитам. Пройдите, пожалуйста, в кредитный отдел.

Қайырлы күн. Мені сізге салынып жатқан тұрғын үйді сатып алуға несиені ресімдеу туралы толығырақ ақпарат алу үшін жіберді.

Добрый день. Меня направили к вам для получения более полной информации об оформлении кредита на приобретение строящегося жилья.

Сәлеметсіз бе? Салынып жатқан тұрғын үйді сатып алуға, жеке құрылысқа және оны әрлеуге несие алу үшін…

Здравствуйте. Для получения кредита на приобретение строящегося жилья, на индивидуальное строительство и его отделку вам необходимо…

— несиені өтеу кестесін жасау;

— составить график погашения кредита;

— құрылыс компаниясымен үлестік қатысу шартын не мердігерлік шартын жасасу (құрылыс компаниясының күшімен салынатын жеке құрылысқа несие беру кезінде);

— заключить со строительной компанией договор долевого участия либо договор подряда (при кредитовании на индивидуальное строительство силами строительной компании);

— бастапқы соманы құрылыс компаниясының шотына төлеу;

— внести сумму первоначального взноса на счет строительной компании;

— үлестік қатысу шартын және бастапқы жарна сомасының төленгенін қуаттайтын құжатты беру;

— предоставить договор долевого участия и документ, подтверждающий внесение суммы первоначального взноса;

— несие шарты мен басқа да шарттарға қол қою;

— подписать кредитный и другие договора;

— қажетті құжаттарды Жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықта тіркеу тәртібін нақтылау;

— уточнить порядок регистрации необходимых документов в Центре по недвижимости;

— несиені қолма-қол ақшалай алу не несие сомасын құрылыс компаниясының шотына аудару қажет.

— получить кредит наличными деньгами, либо перечислить сумму кредита на счет строительной компании.

Мен өз шотымнан ақша алып, құрылыс компаниясымен есептесе аламын ба?

Могу ли я рассчитаться со строительной компанией, сняв деньги со своего счета?

Ия, сіз өзіңіздің ағымдағы шотыңыздан несие алып, мердігермен есептесе аласыз. Құрылыс аяқталып, тұрғын үй пайдалануға берілгеннен кейін құрылыс компаниясымен сатып алу-сату шартын жасасып, өзіңіздің жаңа тұрғын үйіңіздің кілтін алуыңыз керек.

Да, вы можете получить кредит со своего текущего счета и осуществить расчеты с подрядчиком. После завершения строительства и ввода жилья в эксплуатацию необходимо заключить договор купли-продажи со строительной компанией и получить ключи от своего нового жилья.

Айтыңызшы, жылжымайтын мүлік кімнің есебінен бағаланады?

Скажите, пожалуйста, за чей счет проводится оценка недвижимости?

Біздің банкіде жылжымайтын мүлікті бағалау және мәмілені тіркеу банк есебінен жүргізіледі.

В нашем банке оценка недвижимости и государственная регистрация сделки проводится за счет банка.

Бізде қосымша қамтамасыз ету жоқ. Тиянақталған немесе сатылы мөлшерлемелерді таңдау мүмкіндіктері бар. Сіз қарыз қаражатын бір мезгілде немесе объектінің салынуына қарай траншпен аударуыңызға болады. Бастапқы жарнаны банк депозитіне, не тікелей құрылыс компаниясының шотына аударуға мүмкіндік бар. Меншік құқығы мен жылжымайтын мүлік кепілін тіркеу банк есебінен жүргізіледі. Біз мінсіз беделді жетекші құрылыс компанияларымен ынтамақтасып отырмыз.

У нас отсутствует дополнительное обеспечение. Есть возможность выбора фиксированной или ступенчатой ставки. Вы можете перечислять заемные средства единовременно или траншами, по мере строительства объекта. Существует возможность перечисления первоначального взноса на депозит банка, либо непосредственно на счет строительной компании. Регистрация прав собственности и залога недвижимости осуществляется за счет банка. Мы сотрудничаем с ведущими строительными компаниями с безупречной репутацией.

Ия, ақшалай қаражатты сіз банкінің депозитінде жинай аласыз.

Да, денежные средства вы можете накапливать на депозитах банка.

Сіз несиені мерзімінен бұрын және айыппұлсыз өтей аласыз.

Вы можете досрочно и без штрафов погасить кредит.

Біз сізге ипотекалық несиенің түрлі бағдарламаларын ұсына аламыз. Бізде өзіңіздің тұрғын үй жағдайыңызды жаңа тұрғын үй сатып алу және қазірдің өзінде бар тұрғын үйді болашақта сату жолымен жақсартуыңызға болатын несие беру бағдарламасы бар. Мұндай несиелендіруде сатып алынатын тұрғын үй құнының 100%-ы түрінде несие аласыз. Бастапқы жарна болмайды – қолда бар пәтер кепілзат болады. Ескі пәтер кейінірек және неғұрлым тиімді бағамен сатылады.

Мы можем предложить вам различные программы ипотечного кредитования. У нас есть программа кредитования, при которой вы можете улучшить свои жилищные условия путем приобретения нового жилья и, в будущем, продажи уже имеющегося. При подобном кредитовании вы получаете кредит в 100% от стоимости приобретаемого жилья. Первоначальный взнос отсутствует – залогом выступает имеющаяся квартира. Старая квартира продается позже и по более выгодной цене.

Сыйақы пайызы таңдалған несие пакетіне байланысты. Ай сайынғы табысы 100000 теңгеден асатын клиенттерге есептелген. Ол 25 жылға дейінгі мерзімге беріледі, бастапқы жарнасы жылдық сыйақының 15%-ы. Негізгі борыштың сомасын несие алған кезден 6 ай өткен соң өтеуге болады. Несие жылдық сыйақының 13%-ы есебімен беріледі. Қосымша кепілзат беру жағдайында сіз басқа несие пакетін пайдалана аласыз. Бастапқы жарна 30% және одан көп. Қосымша жарна беру осы желі бойынша несие алу шарты болып табылады. Шұғыл мұқтаждарға арналған несие желісі сізге мүлік кепілімен қарыз алу қызметін ұсынады. Сыйақының пайыздық мөлшерлемесі кепілзатқа берілетін тұрғын үй құнынан төленетін бастапқы жарнаға байланысты. Бастапқы жарна 20% болғанда, егер несие АҚШ долларымен алынса, төлем 13%-ды, теңгемен алынса, 14%-ды құрайды.

Процент вознаграждения зависит от выбранного кредитного пакета. Есть пакет рассчитанный на клиентов, имеющих ежемесячный доход более 100000 тенге. Он выдается сроком до 25 лет, с первоначальным взносом от 15% годовых. Погашение суммы основного долга возможно через 6 месяцев с момента получения кредита. Кредит выдается под 13% годовых. При условии предоставления дополнительного залога вы можете воспользоваться другим кредитным пакетом. Первоначальный взнос 30% и более. Условием получения кредита по этой линии является предоставление дополнительного взноса. Кредитная линия, рассчитанная на неотложные нужды предлагает вам услуги на получение займа под залог имущества. Процентная ставка вознаграждения зависит от первоначального взноса от стоимости жилья предоставляемого в залог. При первоначальном взносе — 20% выплаты составят 13%, в случае, если кредит берется в долларах США, 14% — если в тенге.

Егер мен тұрғын үй құны сомасының жартысын төлесем, сыйақының пайыздық мөлшерлемесі қандай болмақ?

Если я внесу половину суммы от стоимости жилья, какова будет процентная ставка вознаграждения?

Егер бастапқы жарна 50%-ды құраса, сыйақының пайыздық мөлшерлемесі жылдық сыйақының 10%-ына дейін төмендетіледі.

Если первоначальный взнос составляет 50%, процентная ставка вознаграждения снижается до 10% годовых.

Какие документы необходимо предоставить для получения кредита под залог недвижимого имущества?

Кепілзатқа пәтер ұсынылған жағдайда сіз…

В случае, если в залог предлагается квартира, вам необходимо предоставить:

жылжымайтын мүлікке құқықты туындатқан құжаттарды (сатып алу-сату, айырбас, сыйға тарту шарты, т.б.) – банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесін;

документы, на основании которых возникло право на недвижимое имущество (договор купли-продажи, мены, дарения, и др.) – копия, сверенная работником банка с подлинником;

пәтердің жоспары (техпаспорт) – банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесін;

план на квартиру (техпаспорт) – копия, сверенная с работником банка с подлинником;

жылжымайтын мүлікке құқықты және онымен жасалған мәмілені мемлекеттік тіркеу туралы куәлік (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесін) беруіңіз қажет.

свидетельство о государственной регистрации прав на недвижимое имущество и сделок с ним (копия, сверенная работником банка с подлинником).

Мен кепілзатқа тұрғын үй ұсынғым келеді. Бұл мүмкін бе?

Я хотел(-а) бы в залог предоставить жилой дом. Возможно ли это?

Егер тұрғын үй кепілзат болса, онда жоғарыда айтылған құжаттармен бірге мынадай құжаттар жинау қажет:

В случае, если залогом является жилой дом, то Вам, необходимо собрать следующие документы, кроме вышеуказанных:

жер телімінің кадастрлық (бағаланба) құнының актісі;

акт кадастровой (оценочной) стоимости земельного участка;

жер телімінде орналасқан жылжымайтын мүліктің бағаланба құнының актісі;

акт оценочной стоимости недвижимого имущества, расположенного на земельном участке;

уәкілетті органда тіркелген жер теліміне меншік құқығының актісі;

акт на право собственности на земельный участок, зарегистрированный в уполномоченном органе;

жер телімі шекарасының жоспары;

план границ земельного участка;

шарт жасасылған сәтте ипотека затына үшінші тұлғалардың кепілзат берушіге мәлім барлық құқықтарының тізбесі.

перечень всех известных залогодателю, к моменту заключения договора прав третьих лиц на предмет ипотеки.

Жоқ. Кез келген несиені алу үшін қажетті құжаттардың тізбесіне…

Нет. В перечень документов, необходимых для получения любого кредита в обязательном порядке входят…

— жеке бастың куәлігі (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесі);

— удостоверение личности (копия, сверенная работником банка с подлинником);

— СТТН (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесі);

— РНН (копия, сверенная работником банка с подлинником);

— свидетельство о браке (нотариально заверенная копия);

— жұбайының жеке куәлігі, СТТН-і (банк қызметкері түпнұсқамен салыстырып, растаған көшірмесі) және басқа құжаттар міндетті түрде кіреді.

— удостоверение личности, РНН супруга(-и) – (копия, сверенная работником банка с подлинником) и другие документы.

Біздің банк сізге жастарға арналған ипотекалық несие сияқты басқа несие желісін ұсына алады. Несие жасы қоса есептегенде 30-дан аспаған жас адамдарға арналған. Бұл опция бойынша несие алу үшін жоғары білім, кемінде 2 жылдық жұмыс өтілі болуы қажет. Міндетті шарты – табыстың қуаттамасы. Сатып алынған пәтер кепілзатқа қойылады. Несиені өтеу мерзімі – 30 жылға дейін. Несиенің ең жоғары сомасы 15000000 теңге. Ұсынылатын құжаттар барынша аз – жеке бас куәлігінің, СТТН-нің, ӘЖК-нің (әлеуметтік жеке кодтың) түпнұсқалары.

Наш банк может предложить вам другую кредитную линию, такую как, ипотечный кредит для молодежи. Кредит рассчитан на молодых людей не старше 30 лет включительно. Для получения кредита по этой опции необходимо иметь высшее образование, стаж работы не менее 2 лет. Обязательное условие – подтверждение доходов. Залогом выставляется приобретенная квартира. Срок погашения кредита – до 30 лет. Максимальная сумма кредита составляет 15000000 тенге. Предоставляется минимум документов – оригиналы удостоверения личности, РНН, СИКа.

Нақты (қолма-қол) ақша айналымынан өзгеше түрде қолма-қол ақшасыз айналымның мәні мынада: төлем төлемшінің шотынан коммерциялық банкілердің мекемелеріндегі алушының шотына ақша аудару жолымен төленеді. Кәсіпорындар арасында, әдетте, қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысады. Сөйтіп қолма-қол ақшасыз есеп айырысу – ақшалай есеп айырысу, мұнда төлемдер қолма-қол ақшаның қатысуынсыз ақшалай қаражатты төлемшінің шотынан алушының шотына аудару жолымен төленеді.

В отличие от наличного денежного оборота сущность безналичного денежного оборота состоит в том, что платежи производятся путем перечисления денег со счета плательщика на счет получателя в учреждениях коммерческих банков. Расчеты между предприятиями осуществляются, как правило, в безналичном порядке. Таким образом, безналичные расчеты – это денежные расчеты, при которых платежи осуществляются без участия наличных денег путем перечисления денежных средств со счета плательщика на счет получателя.

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу қандай шарттарды сақтағанда жүзеге асырылады?

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу мына шарттар сақталғанда жүзеге асырылады:

Безналичные расчеты осуществляются при соблюдении следующих условий:

— төлемшінің ұсынылған құжатты заңда немесе шартта көзделген реттерде толық немесе ішінара төлеуден бас тартуға құқығы бар;

— плательщик имеет право отказаться от уплаты предъявленного документа полностью или частично в случаях, предусмотренных законом или договором;

— төлемшінің келісімі және оның тапсырмасы болмайынша шоттардан қаражатты есептен шығаруға, әдетте, рұқсат етілмейді;

— без согласия плательщика или его поручения списание средств со счетов, как правило, не допускается;

— төлемдер төлемшінің меншікті қаражатынан, ал кейбір реттерде банк несиесі және өзгедей тартылған қаражат есебінен төленеді;

— платежи осуществляются из собственных средств плательщика, а в отдельных случаях – за счет кредита банка и прочих привлеченных средств;

— қаражат алушының шотына тек төлемшінің шотынан шығарылғаннан кейін ғана есепке алынады;

— средства на счета получателя зачисляются лишь после их списания со счета плательщика;

— төлемші Ұлттық банк әзірлеген және ақша мен ақша құжатының қозғалысын айқындайтын құжат айналымы ережелерін орындайды.

— плательщик выполняет правила документооборота, разработанные Нацбанком и определяющие движение денег и денежных документов.

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу кезінде төлем тапсырмаларын, чектерді, аккредитивтерді, инкассоны пайдалануға рұқсат етіле ме?

Допускается ли при безналичных расчетах использование платежных поручений, чеков, аккредитивов, инкассо?

Ия, рұқсат етіледі. Сонымен бірге банкілер жасасылған шарттарға сәйкес төлем талабын қабылдауға құқылы.

Да, допускается. Вместе с тем банки, в соответствии с заключенными договорами, вправе принимать платежные требования.

Банкілерге өсімпұл есептеу және өндіріп алу үшін жауапкершілік жүктеле ме?

Жоқ, жауапкершілік жүктелмейді, өйткені жеткізілген өнімнің ақысы уақытылы төленбегенде жеткізуші мен алушы (төлемші) арасында жасасылған шартта көзделген тәртіппен сатып алушы (төлемші) өсімпұл төлейтін болып белгіленген.

Нет, не несут ответственность, поскольку установлено, что при несвоевременной оплате поставленной продукции покупатель (плательщик) уплачивает пеню в порядке, предусмотренном в договоре между поставщиком и получателем (плательщиком).

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың бәрі банк арқылы кәсіпорынның (шот иесінің) қаражат аударуға билігінің белгіленген стандарттарына сәйкес ресімделген есеп айырысу құжаттарының негізінде жүргізіледі.

Все безналичные расчеты производятся через банк на основании расчетных документов, которые предоставляют оформленные в соответствии с установленными стандартами распоряжения предприятия (владельца счета) на перечисление средств.

Есеп айырысу құжаттарында мынадай деректемелер болуға тиіс:

Расчетные документы должны содержать следующие реквизиты:

— есеп айырысу құжатының атауы;

— наименование расчетного документа;

— құжаттың нөмірі, оның көшірмесі жасалған күн, ай, жыл;

— номер документа, число, месяц, год его выписки;

— банкінің атауы, оның СТТН-і (салық төлеушінің тіркеу нөмірі);

— наименование банка, его РНН (регистрационный номер налогоплательщика);

— төлемшінің атауы, оның СТТН-і, оның банкідегі шотының нөмірі;

— наименование плательщика, его РНН, номер его счета в банке;

— қаражат алушының атауы, оның банкідегі шотының нөмірі;

— наименование получателя средств, номер его счета в банке;

— алушы банкісінің атауы, оның СТТН-і;

— наименование банка получателя, его РНН;

— қаражат алушы шотының нөмірі, оның СТТН-і;

— номер счета получателя средств, его РНН;

— мәтіндік атаумен де, кодтық таңбаланумен де көрсетілуі мүмкін төлемнің міндет-мақсаты (чекте көрсетілмейді);

— назначение платежа (в чеке не указывается), которое может быть указано как текстовым наименованием, так и кодовым обозначением;

— цифрмен және жазбаша таңбаланған төлем сомасы;

— сумма платежа, обозначенная цифрами и прописью;

— қойылған қолдар мен басылған мөр бедері.

— подписи и оттиск печати.

Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, қалай болмақ?

Как быть, если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица?

Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, банк есеп айырысу құжаттарын, қойылған бір қол болса болды, басылған мөр бедері жоқтығына қарамай қабылдай береді.

Если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица, банк принимает расчетные документы при наличии одной подписи и при отсутствии оттиска печати.

Төлемшінің шотынан қара-жат қандай құжаттардың негізінде есептен шығарылады?

На основании какого документа производится списание средств со счета плательщика?

Төлемшінің шотынан қаражат тек есеп айырысу құжатының бірінші данасы негізінде ғана есептен шығарады.

Списание средств со счета плательщика производится только на основании первого экземпляра расчетного документа.

Банк шоттан ақшалай қаражатты есептен шығару кезектілігін белгілеу кезінде нені басшылыққа алады?

Чем руководствуется банк при установлении очередности списания денежных средств со счета?

Есеп айырысу операцияларын жүзеге асыру барысында банк төлем төлеудің заңнамада белгіленген кезектілігін сақтауға міндетті. Шотта ақшалай қаражат жетіспегенде барлық ұсынылған талаптарды қанағаттандыру үшін ҚР Азаматтық кодексінің “Клиенттің ақшасын алу кезектілігі” деген 742-бабында көзделген кезектілікпен есептен шығарылады.

В процессе осуществления расчетных операций банк обязан соблюдать установленную законодательством очередность платежей. При недостаточности денежных средств на счете для удовлетворения всех предъявленных требований списание осуществляется в очередности, предусмотренной ст. 742 Гражданского Кодекса РК “Очередность изъятия денег клиента”

Төлемші мен қаражатты алушы арасындағы есеп айырысу жөніндегі өзара шағым-талаптар қалай қаралады?

Как рассматриваются взаимные претензии по расчетам между плательщиком и получателем средств?

Оларды тараптар несие ұйымдарының, яғни банкілердің қатысуынсыз сот арқылы қарайды.

Они рассматриваются сторонами без участия кредитных организаций, т.е. банков через суд.

Мен сіздің банкіде шот ашқым келеді.

Я хотел бы открыть счет в вашем банке.

Біздің банкіде сіз:

В нашем банке вы можете открыть:

— теңгемен ағымдағы шот;

— текущий счет в тенге;

— шетел валютасымен ағымдағы шот;

— текущий счет в иностранной валюте;

— транзиттік шот;

— транзитный счет;

— депозиттік шот;

— депозитный счет;

— карточкалық шот аша аласыз.

— карточный счет.

Мен басқа шотқа ақша аударғым келеді.

Я хотел бы перечислить деньги на другой счет.

Төлем құжатын (тапсырмасын) ресімдеңізші.

Оформите, пожалуйста, платежный документ (поручение).

Ия, құжат дұрыс толтырылыпты. Бірақ сіздің шотта талап етіліп отырған сома жоқ қой.

Да, документ заполнен верно. Но на вашем счете нет требуемой суммы.

Сіздің төлем тапсырмасын қайта ресімдеуіңізге тура келеді. Сіз жиырма бес мың теңге шегіндегі соманы аудара аласыз.

Вам придется переоформить платежное поручение. Вы можете перечислить сумму в пределах двадцати пяти тысяч тенге.

Вы можете снять со счета сто тысяч тенге.

Рахмет.

Спасибо.

Сізге әрқашан да қызмет етуге дайынбыз.

Всегда к вашим услугам.

Біздің поштамен кері қайтарылатын тапсырмамызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите получение нашего поручения с обратной почтой.

Сіздің төлем тапсырмаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

Подтверждаем получение вашего платежного поручения.

Біздің құжаттарымызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите получение наших документов.

Біздің банк сіздің құжаттарыңыздың алынғанын қуаттайды.

Наш банк подтверждает получение ваших документов.

Сіздің авиапошталық тапсырмаңызды негізгі телекспен қуаттай қойыңызшы.

Пожалуйста, подтвердите ваше авиапочтовое поручение ключевым телексом.

Сіздің 2007 ж. 14 мамырдағы дебет-авизоңыздың алынғанын қуаттаймыз.

Подтверждаем получение вашего дебет-авизо от 14 мая 2007 г.

Біз 15 сәуірдегі өз төлемдерімізді қуаттадық.

Мы подтвердили свой платеж 15 апреля.

Біз олардың хабарламасын 10 маусымда алдық.

Мы получили их извещение 10 июня.

Біз сіздің шотты 27 наурызда дебеттедік.

Мы дебетовали ваш счет 27 марта.

Біз сіздің тапсырмаңызды төленбеген күйі қайтарамыз.

Мы возвращаем ваше поручение неоплаченным.

Біз сізге төлемді төлемегенімізді хабарламақшымыз.

Мы хотели сообщить вам о том, что платеж мы не осуществили.

Біз төлемді төлей алмаймыз.

Осуществить платеж мы не можем.

Аталған соманы біздің шотқа аударыңызшы.

Пожалуйста, переведите вышеназванную сумму на наш счет.

Сіздің шотқа 200 мың теңге соманы 2007 ж. 30 қаңтарда аудардық.

Сумма в 200 тысяч тенге была переведена на ваш счет 30 января 2007 г.

Аталған сома бенефициардың шотына аударылып та қойды.

Вышеназванная сумма была уже переведена на счет бенефициара.

Олар төлем келесі аптада төленеді деп күтуде.

Они ожидают, что платеж будет осуществлен на следующей неделе.

Біз сіздің мына өзгерістерді ескеруіңізді қалар едік.

Мы хотели бы, чтобы вы приняли во внимание следующие изменения.

Біз сізге 58 мың теңге 35 тиын соманың орнын толтырдық.

Мы сегодня возместили вам сумму в 58 тысяч тенге 35 тиын.

Біз сізден қайтарылған аталмыш соманы әлі алғанымыз жоқ.

Мы еще не получили возврата вышеназванной суммы от вас.

Біз өз клиентімізге өтем ретінде 500 теңге төлем төледік.

Мы осуществили выплату 500 тенге в качестве возмещения нашему клиенту.

Бұл сома төленген.

Эта сумма оплачена.

Бұл сома әлі төленген жоқ.

Эта сумма еще не оплачена.

Бұл сома төленуге тиіс.

Эта сумма должна быть оплачена.

135 000 теңгені біздің шотқа телеграф арқылы аударыңыз.

Переведите 135 000 тенге на наш счет по телеграфу.

Біз сіздің 17 қарашадағы төлем тапсырмаңызға жүгінеміз.

Мы ссылаемся на ваше платежное поручение от 17 ноября.

Сіздің төлем тапсырмаңызда валютаның аты көрсетілмей қалып қойыпты.

В вашем платежном поручении пропущено наименование валюты.

Сіздің төлем тапсырмаңызда валюталандырылған күн көрсетілмей қалыпты.

В вашем платежном поручении пропущена дата валютирования.

Біз төлемді қандай валютамен төлей алатынымызды білмейміз.

Мы не знаем в какой валюте мы можем произвести платеж.

Төлем наурызда төленуі мүмкін.

Платеж может быть осуществлен в марте.

Бізге валюталандыру күнін қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите нам дату валютирования.

Біз өзіміздің төлем нұсқаулығымызды қуаттаймыз.

Мы подтверждаем наши платежные инструкции.

Алушының мекенжайын қуаттай қойыңызшы.

Пожалуйста, подтвердите адрес получателя.

Төлемді қандай валютамен төлеу керек екенін қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите, в какой валюте следует произвести платеж.

Сіз төлемді Халық банкі арқылы төлей аласыз.

Вы можете осуществить платеж через Народный Банк.

Сіздің төлем тапсырмаңызды таба алуымыз үшін бізге қосымша ақпарат беріңізші.

Пожалуйста, предоставьте нам дополнительную информацию для того, чтобы мы смогли обнаружить ваше платежное поручение.

Төлем тапсырмасында төлеу тәсілін көрсетіңіз.

Способ оплаты укажите в платежном поручении.

Эмитент-банк пен төлемші-банк шоттарды бір-бірінде ұстайды.

Банк-эмитент и банк-плательщик держат счета друг у друга.

Бенефициар қаражатты ала алуы үшін эмитент-банк төлемші-банкіге төлем тапсырмасын жолдайды.

Банк-эмитент направляет банку-плательщику платежное поручение для того, чтобы бенефициар мог получить средства.

Аударманы алушы аударма сомасын алудан бас тартты.

Получатель перевода отказался получить сумму перевода.

Сіздің авизода алушының көрсетілген атауы бұрмаланған.

Наименование получателя, указанное в вашем авизо, искажено.

Бізге атауы түзетілген құжат беріңізші.

Пожалуйста, предоставьте нам документ с исправленным наименованием.

Төлем тапсырмасының сомасы сіздің клиенттің шотына кредиттеліп қойған.

Сумма платежного поручения уже кредитована счету вашего клиента.

Клиентіңізден алғанын растауын өтініңіз.

Обратитесь к вашему клиенту с просьбой подтвердить получение.

Өкінішке қарай, сіздің аударма әлі алынған жоқ.

К сожалению, ваш перевод еще не получен.

Сіздің төлемге қатысты құжаттарыңыз төлемші-банкіге жіберілді.

Ваши документы, относящиеся к платежам, были отосланы банку-плательщику.

Төлемді бізден шығын өндіріп алмай-ақ төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, не взимая расходов с нас.

Төлемді біздің шотқа шығысқа жатқызбай-ақ төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, не отнеся расходы на наш счет.

Төлемді сіздегі біздің шотта дебеттеп төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, дебетуя у вас наш счет.

Төлемді бенефициардың сіздегі шотында кредиттеп төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, кредитуя счет бенефициара у вас.

Бізге төлем тапсырмаңыздың күні мен нөмірін хабарлаңызшы.

Пожалуйста, сообщите нам дату и номер вашего платежного поручения.

Бізге бенефициардың есімін хабарлаңызшы.

Пожалуйста, сообщите нам имя бенефициара.

Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда қашан кредиттелгенін хабарлаңызшы.

Сообщите нам, когда сумма 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету.

Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда неліктен кешіктіріліп кредиттелгенін хабарлаңызшы.

Сообщите нам, почему сумма в 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету с задержкой.

Біздің шығынымыз болып табылатын сома біздің шотқа кредиттелді.

Сумма, представляющая наши расходы, была кредитована нашему счету.

Аккредетив бойынша өтелген сома біздің банкінің шотына жазылды.

Сумма, представляющая покрытие по аккредитиву, была записана на счет нашего банка.

Біздің клиент бізбен байланыс жасап, аударманы әлі алмағанын хабарлады.

Наш клиент связался с нами и сообщил, что он еще не получил перевод.

Егер сұрақтарыңыз болса, бізбен байланыс жасағайсыз.

Если у вас будут вопросы, пожалуйста, свяжитесь с нами.

Біз сіздің аудармаңыздың сомасын қайтаруын өтініп, клиентімізбен хабарластық та.

Мы уже обратились к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода.

Біз сіздің корреспондент-банкіңізбен байланыс жасадық, одан жауап күтіп отырмыз. Жауап алған бойда сізге дереу хабарлаймыз.

Мы связались с вашим банком-корреспондентом и ждем от него ответа. Когда получим ответ мы немедленно известим вас.

Біз сіздің … нөмірлі шотыңызды кредиттедік.

Мы кредитовали ваш счет за номером …

Шығынды шегеріп тастап төлеңізші.

Пожалуйста, платите за вычетом расходов.

Төлемнің қашан төленгенін хабарлаңызшы.

Пожалуйста, сообщите нам дату, когда был осуществлен платеж.

Бізге өз референсіңіздің нөмірін көрсетіңізші.

Пожалуйста, укажите нам номер вашего референса.

Бізге бенефициардың толық мекенжайын беріңізші.

Пожалуйста, дайте нам полный адрес бенефициара.

Біз Сәлім мырзаға 60000 тенге төлегенімізді хабарлаймыз. Осыған орай қолхатты қоса тіркеп отырмыз.

Сообщаем, что мы заплатили 60000 тенге господину Салиму. При сем прилагаем расписку.

Сіздің нұсқауыңызға сәйкес біз айтылып отырған шотты бүгін дебеттедік.

В соответствии с вашими указаниями мы сегодня дебетовали счет, о котором идет речь.

Біз сізден 11 наурызға дейін жауап алмағандықтан ісімізді жауып, мұрағатқа өткіземіз.

Так как мы не получили от вас ответа до 11 марта, мы закрываем наше дело и сдаем в архив.

Біз құжаттарымызды (мұрағатымызды) тексергенде аталған соманың алынғанын таба алмадық.

Проверив наши документы (архивы), мы не обнаружили получение вышеуказанной суммы.

Соманы уақтылы аударғаныңыз үшін сізге алғыс айтамыз.

Благодарим вас за то, что вы своевременно перевели сумму.

Алушы соманы мүмкіндігінше тезірек төлеулеріңізді талап етіп отыр.

Получатель настаивает, чтобы вы выплатили сумму как можно скорее.

Мазалағанымыз үшін кешірім сұраймыз. Біз 15 қаңтардағы аудармаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

Просим извинить за причиненное беспокойство. Мы подтверждаем получение вашего перевода от 15 января.

Төлемнің кешіктірілгені үшін (төлемді кідірткеніміз үшін) кешірім сұраймыз.

Мы просим извинить за задержку в платеже (за то, что мы задержали платеж).

Біздің өтінішіміздің тез орындалғаны үшін сізге алғыс айтамыз.

Благодарим вас за то, что быстро выполнили нашу просьбу.

Жаңа нұсқаулықты Халық банкіне жолдауларыңызды ұсынамыз.

Просим, чтобы вы отправили новые инструкции Народному банку.

Халық банкі осы соманың төленуін талап етуде.

Народный банк настаивает на оплате этой суммы.

Олар құжатқа қол қойылуын талап етуде. Сондай-ақ олар бұл қаражатты мүмкіндігінше тез аударуларыңызды талап етіп отыр.

Они настаивают на том, чтобы на документе была поставлена подпись. А также они требуют, чтобы вы перевели эти средства как можно скорее.

Бұл құжатты қол қоюға кеше жіберу керек еді.

Этот документ следовало направить на подпись вчера.

Сіз фирмамен дереу байланыс жасауыңыз керек еді.

Вам нужно было связаться с фирмой немедленно.

Олардың құжатты фирма басқарушысының атына жолдауының қажеті жоқ еді.

Им не нужно было отправлять документ на имя управляющего фирмой.

Валюталандырудың жақсы мерзімінде төлеңіз.

Оплатите хорошим сроком валютирования.

Біз валюталандырудың жақсы мерзімі туралы уағдаласамыз.

Мы договариваемся о хорошем сроке валютирования.

Банк аталмыш мәмілеге қатысты мүмкіндіктің бәрін жасайды.

Банк сделает все возможное относительно вышеназванной сделки.

Біз сіздің тілектеріңізге орай әрекет етуге тырысамыз.

Мы постараемся поступить в соответствии с вашими пожеланиями.

Өкінішке қарай, сіздің банк берген қате нұсқаулар бізді … АҚШ доллары сомасында шығасыға ұшыратты.

К сожалению, ошибочные указания, данные вашим банком, привели к потерям на сумму… долларов США для нас.

Біз сізден өз кітаптарымыздан аталмыш соманы таба алмағанымызға назар аударуыңызды сұраймыз. Бұл орайда өз шотымыздың көшірмесін қоса тіркеп отырмыз және сіздердегі шотымызды … сомамен кредиттеп, бізге хабарлауыңызды сұраймыз.

Просим вас заметить, что мы не нашли в наших книгах вышеназванной суммы. Прилагаем при этом копию нашего счета и просим кредитовать у вас наш счет суммой … и уведомить нас.

Біз аудармаңыздың сомасын қайтаруды сұрап өз клиентімізге өтініш жасадық, бірақ ол бұл мәселе жөнінде жауап бермей, хатымызды өзімізге қайтарды.

Мы уже обращались к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода, но он вернул нам наше письмо, не дав ответа по этому вопросу.

Тауарды өтейтін құжаттарды қоса тіркеп отырмыз, бұл құжаттармен…

Прилагаем документы, покрывающие товар, с которыми просим поступить…

— біздің банкінің нұсқаулықтарына сәйкес;

— в соответствии с инструкциями нашего банка;

— алынған нұсқаулықтарға орай;

— согласно полученным инструкциям;

— акцепт (ризалық);

— для того, чтобы получить акцепт;

— өтініш бланкін алу үшін әрекет етулеріңізді сұраймыз.

— бланк заявления.

Біз сізге тапсырма бойынша төлемнің төленіп те қойғанын хабарлағымыз келеді.

Мы хотели сообщить вам, что мы уже осуществили платеж по поручению.

Мен банкіде чек кітапшасын ашқым келеді.

Я хотел бы открыть чековый счет в банке.

Сіздің жеке басыңызды куәландыратын қайсыбір құжат көрсетуіңіз керек.

Вам необходимо показать какой-либо документ удостоверяющий личность.

Мен чек кітапшасынан ақша алғым келеді.

Я бы хотел снять деньги с чекового счета.

Вы хотите, чтобы вам выдали по чеку наличные деньги?

Ия, дәл солай. Мен мұны қалай етсем екен?

Да, именно так. Как мне сделать это?

Мына жолға соманы санмен жазыңыз.

На этой строке напишите сумму в цифрах.

Сіз соманы жазбаша жазуыңыз керек.

Вам нужно написать сумму прописью.

Бұл үшінші жолға жазылады.

Это пишется на третьей строке.

Соманың аяғынан “доллар” деген сөзге дейін сызық жүргізіңіз.

Проведите линию от конца суммы до слова “доллары”.

Соманы ешкім өзгерте алмауы үшін … арасын сызып тастаңыз.

Сделайте прочерк между …, чтобы никто не мог изменить сумму.

Сіз күнін көрсетіп, оның (бланкінің) оң жақтағы төменгі бұрышына қол қоюды ұмытып кетіпсіз.

Вы забыли поставить число и подписать его (бланк) в нижнем правом углу.

Күні көрсетілетін жерде айы жазбаша жазылады.

В строке, где обозначается дата, месяц пишется прописью.

Жоғарғы оң жақ бұрышына күнін қойыңыз.

Дату проставьте в верхнем правом углу.

Бланкінің сыртқы бетіне қолыңызды қойыңыз.

Поставьте свою подпись на обратной стороне бланка.

Қызмет көрсету үшін біз екі пайыз аламыз.

За услуги мы берем два процента.

Мен чекті жоғалтып алдым, енді не істеймін?

Я потерял чек, что мне теперь делать?

Сіз чектердің нөмірін білесіз бе? Чектің нөмірлерін айтыңыз.

Вы знаете номера чеков? Скажите номера чеков.

Мен оларды жазып алғанмын.

Я их записал.

Мынау бланкіні толтырып, барлық осы ақпаратты көрсетіңізші.

Пожалуйста, заполните этот бланк, указав всю эту информацию.

Сәлеметсіз бе! Менің шотқа ақша салғым келеді.

Здравствуйте! Я хотел(-а) бы положить деньги на счет.

Жинақ (депозиттік) кітапшаңызды беріңізші.

Дайте, пожалуйста, Вашу сберегательную (депозитную) книжку.

Бес мың теңге.

Пять тысяч тенге.

Менің шоттан ақша алуым қажет.

Мне необходимо снять деньги со счета.

Жүз доллар.

Сто долларов.

Бізде төлем теңгемен төленеді.

У нас выплата производится в тенге.

Мен қарсы емеспін.

Я не возражаю.

Сіздің жинақ шотыңызда бес жүз теңге қалды.

На вашем сберегательном счете осталось пятьсот тенге.

Мен депозитке ақша салғым келеді. Мұны қалай ету керек?

Я хотел(-а) бы положить деньги на депозит. Как это сделать?

Салым немесе депозит бланкісін толтырыңыз.

Заполните бланк вклада или депозита.

Я хотел(-а) бы узнать курс российского рубля в тенге.

Айырбастау бағамы бір доллар үшін 120 теңге.

Курс обмена составляет 120 тенге за доллар.

Доллардың басқа валюталарға қатысты бағамы түсіп (өсіп) келеді.

Курс доллара продолжает падать (расти) по отношению к другим валютам.

Мен доллар сатып алғым келеді.

Я хотел(-а) бы купить доллары.

Екі жүз доллар, мүмкін болса, құны жүз долларлық екі купюр берсеңіз.

Двести долларов, если можно, две купюры достоинством сто долларов.

Міне ақшаңыз.

Вот ваши деньги.

Рахмет.

Спасибо.

Нақты (қолма-қол) ақша айналымынан өзгеше түрде қолма-қол ақшасыз айналымның мәні мынада: төлем төлемшінің шотынан коммерциялық банкілердің мекемелеріндегі алушының шотына ақша аудару жолымен төленеді. Кәсіпорындар арасында, әдетте, қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысады. Сөйтіп қолма-қол ақшасыз есеп айырысу – ақшалай есеп айырысу, мұнда төлемдер қолма-қол ақшаның қатысуынсыз ақшалай қаражатты төлемшінің шотынан алушының шотына аудару жолымен төленеді.

В отличие от наличного денежного оборота сущность безналичного денежного оборота состоит в том, что платежи производятся путем перечисления денег со счета плательщика на счет получателя в учреждениях коммерческих банков. Расчеты между предприятиями осуществляются, как правило, в безналичном порядке. Таким образом, безналичные расчеты – это денежные расчеты, при которых платежи осуществляются без участия наличных денег путем перечисления денежных средств со счета плательщика на счет получателя.

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу қандай шарттарды сақтағанда жүзеге асырылады?

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу мына шарттар сақталғанда жүзеге асырылады:

Безналичные расчеты осуществляются при соблюдении следующих условий:

— төлемшінің ұсынылған құжатты заңда немесе шартта көзделген реттерде толық немесе ішінара төлеуден бас тартуға құқығы бар;

— плательщик имеет право отказаться от уплаты предъявленного документа полностью или частично в случаях, предусмотренных законом или договором;

— төлемшінің келісімі және оның тапсырмасы болмайынша шоттардан қаражатты есептен шығаруға, әдетте, рұқсат етілмейді;

— без согласия плательщика или его поручения списание средств со счетов, как правило, не допускается;

— төлемдер төлемшінің меншікті қаражатынан, ал кейбір реттерде банк несиесі және өзгедей тартылған қаражат есебінен төленеді;

— платежи осуществляются из собственных средств плательщика, а в отдельных случаях – за счет кредита банка и прочих привлеченных средств;

— қаражат алушының шотына тек төлемшінің шотынан шығарылғаннан кейін ғана есепке алынады;

— средства на счета получателя зачисляются лишь после их списания со счета плательщика;

— төлемші Ұлттық банк әзірлеген және ақша мен ақша құжатының қозғалысын айқындайтын құжат айналымы ережелерін орындайды.

— плательщик выполняет правила документооборота, разработанные Нацбанком и определяющие движение денег и денежных документов.

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу кезінде төлем тапсырмаларын, чектерді, аккредитивтерді, инкассоны пайдалануға рұқсат етіле ме?

Допускается ли при безналичных расчетах использование платежных поручений, чеков, аккредитивов, инкассо?

Ия, рұқсат етіледі. Сонымен бірге банкілер жасасылған шарттарға сәйкес төлем талабын қабылдауға құқылы.

Да, допускается. Вместе с тем банки, в соответствии с заключенными договорами, вправе принимать платежные требования.

Банкілерге өсімпұл есептеу және өндіріп алу үшін жауапкершілік жүктеле ме?

Жоқ, жауапкершілік жүктелмейді, өйткені жеткізілген өнімнің ақысы уақытылы төленбегенде жеткізуші мен алушы (төлемші) арасында жасасылған шартта көзделген тәртіппен сатып алушы (төлемші) өсімпұл төлейтін болып белгіленген.

Нет, не несут ответственность, поскольку установлено, что при несвоевременной оплате поставленной продукции покупатель (плательщик) уплачивает пеню в порядке, предусмотренном в договоре между поставщиком и получателем (плательщиком).

Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың бәрі банк арқылы кәсіпорынның (шот иесінің) қаражат аударуға билігінің белгіленген стандарттарына сәйкес ресімделген есеп айырысу құжаттарының негізінде жүргізіледі.

Все безналичные расчеты производятся через банк на основании расчетных документов, которые предоставляют оформленные в соответствии с установленными стандартами распоряжения предприятия (владельца счета) на перечисление средств.

Есеп айырысу құжаттарында мынадай деректемелер болуға тиіс:

Расчетные документы должны содержать следующие реквизиты:

— есеп айырысу құжатының атауы;

— наименование расчетного документа;

— құжаттың нөмірі, оның көшірмесі жасалған күн, ай, жыл;

— номер документа, число, месяц, год его выписки;

— банкінің атауы, оның СТТН-і (салық төлеушінің тіркеу нөмірі);

— наименование банка, его РНН (регистрационный номер налогоплательщика);

— төлемшінің атауы, оның СТТН-і, оның банкідегі шотының нөмірі;

— наименование плательщика, его РНН, номер его счета в банке;

— қаражат алушының атауы, оның банкідегі шотының нөмірі;

— наименование получателя средств, номер его счета в банке;

— алушы банкісінің атауы, оның СТТН-і;

— наименование банка получателя, его РНН;

— қаражат алушы шотының нөмірі, оның СТТН-і;

— номер счета получателя средств, его РНН;

— мәтіндік атаумен де, кодтық таңбаланумен де көрсетілуі мүмкін төлемнің міндет-мақсаты (чекте көрсетілмейді);

— назначение платежа (в чеке не указывается), которое может быть указано как текстовым наименованием, так и кодовым обозначением;

— цифрмен және жазбаша таңбаланған төлем сомасы;

— сумма платежа, обозначенная цифрами и прописью;

— қойылған қолдар мен басылған мөр бедері.

— подписи и оттиск печати.

Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, қалай болмақ?

Как быть, если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица?

Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, банк есеп айырысу құжаттарын, қойылған бір қол болса болды, басылған мөр бедері жоқтығына қарамай қабылдай береді.

Если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица, банк принимает расчетные документы при наличии одной подписи и при отсутствии оттиска печати.

Төлемшінің шотынан қара-жат қандай құжаттардың негізінде есептен шығарылады?

На основании какого документа производится списание средств со счета плательщика?

Төлемшінің шотынан қаражат тек есеп айырысу құжатының бірінші данасы негізінде ғана есептен шығарады.

Списание средств со счета плательщика производится только на основании первого экземпляра расчетного документа.

Банк шоттан ақшалай қаражатты есептен шығару кезектілігін белгілеу кезінде нені басшылыққа алады?

Чем руководствуется банк при установлении очередности списания денежных средств со счета?

Есеп айырысу операцияларын жүзеге асыру барысында банк төлем төлеудің заңнамада белгіленген кезектілігін сақтауға міндетті. Шотта ақшалай қаражат жетіспегенде барлық ұсынылған талаптарды қанағаттандыру үшін ҚР Азаматтық кодексінің “Клиенттің ақшасын алу кезектілігі” деген 742-бабында көзделген кезектілікпен есептен шығарылады.

В процессе осуществления расчетных операций банк обязан соблюдать установленную законодательством очередность платежей. При недостаточности денежных средств на счете для удовлетворения всех предъявленных требований списание осуществляется в очередности, предусмотренной ст. 742 Гражданского Кодекса РК “Очередность изъятия денег клиента”

Төлемші мен қаражатты алушы арасындағы есеп айырысу жөніндегі өзара шағым-талаптар қалай қаралады?

Как рассматриваются взаимные претензии по расчетам между плательщиком и получателем средств?

Оларды тараптар несие ұйымдарының, яғни банкілердің қатысуынсыз сот арқылы қарайды.

Они рассматриваются сторонами без участия кредитных организаций, т.е. банков через суд.

Мен сіздің банкіде шот ашқым келеді.

Я хотел бы открыть счет в вашем банке.

Біздің банкіде сіз:

В нашем банке вы можете открыть:

— теңгемен ағымдағы шот;

— текущий счет в тенге;

— шетел валютасымен ағымдағы шот;

— текущий счет в иностранной валюте;

— транзиттік шот;

— транзитный счет;

— депозиттік шот;

— депозитный счет;

— карточкалық шот аша аласыз.

— карточный счет.

Мен басқа шотқа ақша аударғым келеді.

Я хотел бы перечислить деньги на другой счет.

Төлем құжатын (тапсырмасын) ресімдеңізші.

Оформите, пожалуйста, платежный документ (поручение).

Ия, құжат дұрыс толтырылыпты. Бірақ сіздің шотта талап етіліп отырған сома жоқ қой.

Да, документ заполнен верно. Но на вашем счете нет требуемой суммы.

Сіздің төлем тапсырмасын қайта ресімдеуіңізге тура келеді. Сіз жиырма бес мың теңге шегіндегі соманы аудара аласыз.

Вам придется переоформить платежное поручение. Вы можете перечислить сумму в пределах двадцати пяти тысяч тенге.

Вы можете снять со счета сто тысяч тенге.

Рахмет.

Спасибо.

Сізге әрқашан да қызмет етуге дайынбыз.

Всегда к вашим услугам.

Біздің поштамен кері қайтарылатын тапсырмамызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите получение нашего поручения с обратной почтой.

Сіздің төлем тапсырмаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

Подтверждаем получение вашего платежного поручения.

Біздің құжаттарымызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите получение наших документов.

Біздің банк сіздің құжаттарыңыздың алынғанын қуаттайды.

Наш банк подтверждает получение ваших документов.

Сіздің авиапошталық тапсырмаңызды негізгі телекспен қуаттай қойыңызшы.

Пожалуйста, подтвердите ваше авиапочтовое поручение ключевым телексом.

Сіздің 2007 ж. 14 мамырдағы дебет-авизоңыздың алынғанын қуаттаймыз.

Подтверждаем получение вашего дебет-авизо от 14 мая 2007 г.

Біз 15 сәуірдегі өз төлемдерімізді қуаттадық.

Мы подтвердили свой платеж 15 апреля.

Біз олардың хабарламасын 10 маусымда алдық.

Мы получили их извещение 10 июня.

Біз сіздің шотты 27 наурызда дебеттедік.

Мы дебетовали ваш счет 27 марта.

Біз сіздің тапсырмаңызды төленбеген күйі қайтарамыз.

Мы возвращаем ваше поручение неоплаченным.

Біз сізге төлемді төлемегенімізді хабарламақшымыз.

Мы хотели сообщить вам о том, что платеж мы не осуществили.

Біз төлемді төлей алмаймыз.

Осуществить платеж мы не можем.

Аталған соманы біздің шотқа аударыңызшы.

Пожалуйста, переведите вышеназванную сумму на наш счет.

Сіздің шотқа 200 мың теңге соманы 2007 ж. 30 қаңтарда аудардық.

Сумма в 200 тысяч тенге была переведена на ваш счет 30 января 2007 г.

Аталған сома бенефициардың шотына аударылып та қойды.

Вышеназванная сумма была уже переведена на счет бенефициара.

Олар төлем келесі аптада төленеді деп күтуде.

Они ожидают, что платеж будет осуществлен на следующей неделе.

Біз сіздің мына өзгерістерді ескеруіңізді қалар едік.

Мы хотели бы, чтобы вы приняли во внимание следующие изменения.

Біз сізге 58 мың теңге 35 тиын соманың орнын толтырдық.

Мы сегодня возместили вам сумму в 58 тысяч тенге 35 тиын.

Біз сізден қайтарылған аталмыш соманы әлі алғанымыз жоқ.

Мы еще не получили возврата вышеназванной суммы от вас.

Біз өз клиентімізге өтем ретінде 500 теңге төлем төледік.

Мы осуществили выплату 500 тенге в качестве возмещения нашему клиенту.

Бұл сома төленген.

Эта сумма оплачена.

Бұл сома әлі төленген жоқ.

Эта сумма еще не оплачена.

Бұл сома төленуге тиіс.

Эта сумма должна быть оплачена.

135 000 теңгені біздің шотқа телеграф арқылы аударыңыз.

Переведите 135 000 тенге на наш счет по телеграфу.

Біз сіздің 17 қарашадағы төлем тапсырмаңызға жүгінеміз.

Мы ссылаемся на ваше платежное поручение от 17 ноября.

Сіздің төлем тапсырмаңызда валютаның аты көрсетілмей қалып қойыпты.

В вашем платежном поручении пропущено наименование валюты.

Сіздің төлем тапсырмаңызда валюталандырылған күн көрсетілмей қалыпты.

В вашем платежном поручении пропущена дата валютирования.

Біз төлемді қандай валютамен төлей алатынымызды білмейміз.

Мы не знаем в какой валюте мы можем произвести платеж.

Төлем наурызда төленуі мүмкін.

Платеж может быть осуществлен в марте.

Бізге валюталандыру күнін қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите нам дату валютирования.

Біз өзіміздің төлем нұсқаулығымызды қуаттаймыз.

Мы подтверждаем наши платежные инструкции.

Алушының мекенжайын қуаттай қойыңызшы.

Пожалуйста, подтвердите адрес получателя.

Төлемді қандай валютамен төлеу керек екенін қуаттаңызшы.

Пожалуйста, подтвердите, в какой валюте следует произвести платеж.

Сіз төлемді Халық банкі арқылы төлей аласыз.

Вы можете осуществить платеж через Народный Банк.

Сіздің төлем тапсырмаңызды таба алуымыз үшін бізге қосымша ақпарат беріңізші.

Пожалуйста, предоставьте нам дополнительную информацию для того, чтобы мы смогли обнаружить ваше платежное поручение.

Төлем тапсырмасында төлеу тәсілін көрсетіңіз.

Способ оплаты укажите в платежном поручении.

Эмитент-банк пен төлемші-банк шоттарды бір-бірінде ұстайды.

Банк-эмитент и банк-плательщик держат счета друг у друга.

Бенефициар қаражатты ала алуы үшін эмитент-банк төлемші-банкіге төлем тапсырмасын жолдайды.

Банк-эмитент направляет банку-плательщику платежное поручение для того, чтобы бенефициар мог получить средства.

Аударманы алушы аударма сомасын алудан бас тартты.

Получатель перевода отказался получить сумму перевода.

Сіздің авизода алушының көрсетілген атауы бұрмаланған.

Наименование получателя, указанное в вашем авизо, искажено.

Бізге атауы түзетілген құжат беріңізші.

Пожалуйста, предоставьте нам документ с исправленным наименованием.

Төлем тапсырмасының сомасы сіздің клиенттің шотына кредиттеліп қойған.

Сумма платежного поручения уже кредитована счету вашего клиента.

Клиентіңізден алғанын растауын өтініңіз.

Обратитесь к вашему клиенту с просьбой подтвердить получение.

Өкінішке қарай, сіздің аударма әлі алынған жоқ.

К сожалению, ваш перевод еще не получен.

Сіздің төлемге қатысты құжаттарыңыз төлемші-банкіге жіберілді.

Ваши документы, относящиеся к платежам, были отосланы банку-плательщику.

Төлемді бізден шығын өндіріп алмай-ақ төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, не взимая расходов с нас.

Төлемді біздің шотқа шығысқа жатқызбай-ақ төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, не отнеся расходы на наш счет.

Төлемді сіздегі біздің шотта дебеттеп төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, дебетуя у вас наш счет.

Төлемді бенефициардың сіздегі шотында кредиттеп төлеңізші.

Пожалуйста, осуществите платеж, кредитуя счет бенефициара у вас.

Бізге төлем тапсырмаңыздың күні мен нөмірін хабарлаңызшы.

Пожалуйста, сообщите нам дату и номер вашего платежного поручения.

Бізге бенефициардың есімін хабарлаңызшы.

Пожалуйста, сообщите нам имя бенефициара.

Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда қашан кредиттелгенін хабарлаңызшы.

Сообщите нам, когда сумма 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету.

Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда неліктен кешіктіріліп кредиттелгенін хабарлаңызшы.

Сообщите нам, почему сумма в 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету с задержкой.

Біздің шығынымыз болып табылатын сома біздің шотқа кредиттелді.

Сумма, представляющая наши расходы, была кредитована нашему счету.

Аккредетив бойынша өтелген сома біздің банкінің шотына жазылды.

Сумма, представляющая покрытие по аккредитиву, была записана на счет нашего банка.

Біздің клиент бізбен байланыс жасап, аударманы әлі алмағанын хабарлады.

Наш клиент связался с нами и сообщил, что он еще не получил перевод.

Егер сұрақтарыңыз болса, бізбен байланыс жасағайсыз.

Если у вас будут вопросы, пожалуйста, свяжитесь с нами.

Біз сіздің аудармаңыздың сомасын қайтаруын өтініп, клиентімізбен хабарластық та.

Мы уже обратились к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода.

Біз сіздің корреспондент-банкіңізбен байланыс жасадық, одан жауап күтіп отырмыз. Жауап алған бойда сізге дереу хабарлаймыз.

Мы связались с вашим банком-корреспондентом и ждем от него ответа. Когда получим ответ мы немедленно известим вас.

Біз сіздің … нөмірлі шотыңызды кредиттедік.

Мы кредитовали ваш счет за номером …

Шығынды шегеріп тастап төлеңізші.

Пожалуйста, платите за вычетом расходов.

Төлемнің қашан төленгенін хабарлаңызшы.

Пожалуйста, сообщите нам дату, когда был осуществлен платеж.

Бізге өз референсіңіздің нөмірін көрсетіңізші.

Пожалуйста, укажите нам номер вашего референса.

Бізге бенефициардың толық мекенжайын беріңізші.

Пожалуйста, дайте нам полный адрес бенефициара.

Біз Сәлім мырзаға 60000 тенге төлегенімізді хабарлаймыз. Осыған орай қолхатты қоса тіркеп отырмыз.

Сообщаем, что мы заплатили 60000 тенге господину Салиму. При сем прилагаем расписку.

Сіздің нұсқауыңызға сәйкес біз айтылып отырған шотты бүгін дебеттедік.

В соответствии с вашими указаниями мы сегодня дебетовали счет, о котором идет речь.

Біз сізден 11 наурызға дейін жауап алмағандықтан ісімізді жауып, мұрағатқа өткіземіз.

Так как мы не получили от вас ответа до 11 марта, мы закрываем наше дело и сдаем в архив.

Біз құжаттарымызды (мұрағатымызды) тексергенде аталған соманың алынғанын таба алмадық.

Проверив наши документы (архивы), мы не обнаружили получение вышеуказанной суммы.

Соманы уақтылы аударғаныңыз үшін сізге алғыс айтамыз.

Благодарим вас за то, что вы своевременно перевели сумму.

Алушы соманы мүмкіндігінше тезірек төлеулеріңізді талап етіп отыр.

Получатель настаивает, чтобы вы выплатили сумму как можно скорее.

Мазалағанымыз үшін кешірім сұраймыз. Біз 15 қаңтардағы аудармаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

Просим извинить за причиненное беспокойство. Мы подтверждаем получение вашего перевода от 15 января.

Төлемнің кешіктірілгені үшін (төлемді кідірткеніміз үшін) кешірім сұраймыз.

Мы просим извинить за задержку в платеже (за то, что мы задержали платеж).

Біздің өтінішіміздің тез орындалғаны үшін сізге алғыс айтамыз.

Благодарим вас за то, что быстро выполнили нашу просьбу.

Жаңа нұсқаулықты Халық банкіне жолдауларыңызды ұсынамыз.

Просим, чтобы вы отправили новые инструкции Народному банку.

Халық банкі осы соманың төленуін талап етуде.

Народный банк настаивает на оплате этой суммы.

Олар құжатқа қол қойылуын талап етуде. Сондай-ақ олар бұл қаражатты мүмкіндігінше тез аударуларыңызды талап етіп отыр.

Они настаивают на том, чтобы на документе была поставлена подпись. А также они требуют, чтобы вы перевели эти средства как можно скорее.

Бұл құжатты қол қоюға кеше жіберу керек еді.

Этот документ следовало направить на подпись вчера.

Сіз фирмамен дереу байланыс жасауыңыз керек еді.

Вам нужно было связаться с фирмой немедленно.

Олардың құжатты фирма басқарушысының атына жолдауының қажеті жоқ еді.

Им не нужно было отправлять документ на имя управляющего фирмой.

Валюталандырудың жақсы мерзімінде төлеңіз.

Оплатите хорошим сроком валютирования.

Біз валюталандырудың жақсы мерзімі туралы уағдаласамыз.

Мы договариваемся о хорошем сроке валютирования.

Банк аталмыш мәмілеге қатысты мүмкіндіктің бәрін жасайды.

Банк сделает все возможное относительно вышеназванной сделки.

Біз сіздің тілектеріңізге орай әрекет етуге тырысамыз.

Мы постараемся поступить в соответствии с вашими пожеланиями.

Өкінішке қарай, сіздің банк берген қате нұсқаулар бізді … АҚШ доллары сомасында шығасыға ұшыратты.

К сожалению, ошибочные указания, данные вашим банком, привели к потерям на сумму… долларов США для нас.

Біз сізден өз кітаптарымыздан аталмыш соманы таба алмағанымызға назар аударуыңызды сұраймыз. Бұл орайда өз шотымыздың көшірмесін қоса тіркеп отырмыз және сіздердегі шотымызды … сомамен кредиттеп, бізге хабарлауыңызды сұраймыз.

Просим вас заметить, что мы не нашли в наших книгах вышеназванной суммы. Прилагаем при этом копию нашего счета и просим кредитовать у вас наш счет суммой … и уведомить нас.

Біз аудармаңыздың сомасын қайтаруды сұрап өз клиентімізге өтініш жасадық, бірақ ол бұл мәселе жөнінде жауап бермей, хатымызды өзімізге қайтарды.

Мы уже обращались к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода, но он вернул нам наше письмо, не дав ответа по этому вопросу.

Тауарды өтейтін құжаттарды қоса тіркеп отырмыз, бұл құжаттармен…

Прилагаем документы, покрывающие товар, с которыми просим поступить…

— біздің банкінің нұсқаулықтарына сәйкес;

— в соответствии с инструкциями нашего банка;

— алынған нұсқаулықтарға орай;

— согласно полученным инструкциям;

— акцепт (ризалық);

— для того, чтобы получить акцепт;

— өтініш бланкін алу үшін әрекет етулеріңізді сұраймыз.

— бланк заявления.

Біз сізге тапсырма бойынша төлемнің төленіп те қойғанын хабарлағымыз келеді.

Мы хотели сообщить вам, что мы уже осуществили платеж по поручению.

Мен банкіде чек кітапшасын ашқым келеді.

Я хотел бы открыть чековый счет в банке.

Сіздің жеке басыңызды куәландыратын қайсыбір құжат көрсетуіңіз керек.

Вам необходимо показать какой-либо документ удостоверяющий личность.

Мен чек кітапшасынан ақша алғым келеді.

Я бы хотел снять деньги с чекового счета.

Вы хотите, чтобы вам выдали по чеку наличные деньги?

Ия, дәл солай. Мен мұны қалай етсем екен?

Да, именно так. Как мне сделать это?

Мына жолға соманы санмен жазыңыз.

На этой строке напишите сумму в цифрах.

Сіз соманы жазбаша жазуыңыз керек.

Вам нужно написать сумму прописью.

Бұл үшінші жолға жазылады.

Это пишется на третьей строке.

Соманың аяғынан “доллар” деген сөзге дейін сызық жүргізіңіз.

Проведите линию от конца суммы до слова “доллары”.

Соманы ешкім өзгерте алмауы үшін … арасын сызып тастаңыз.

Сделайте прочерк между …, чтобы никто не мог изменить сумму.

Сіз күнін көрсетіп, оның (бланкінің) оң жақтағы төменгі бұрышына қол қоюды ұмытып кетіпсіз.

Вы забыли поставить число и подписать его (бланк) в нижнем правом углу.

Күні көрсетілетін жерде айы жазбаша жазылады.

В строке, где обозначается дата, месяц пишется прописью.

Жоғарғы оң жақ бұрышына күнін қойыңыз.

Дату проставьте в верхнем правом углу.

Бланкінің сыртқы бетіне қолыңызды қойыңыз.

Поставьте свою подпись на обратной стороне бланка.

Қызмет көрсету үшін біз екі пайыз аламыз.

За услуги мы берем два процента.

Мен чекті жоғалтып алдым, енді не істеймін?

Я потерял чек, что мне теперь делать?

Сіз чектердің нөмірін білесіз бе? Чектің нөмірлерін айтыңыз.

Вы знаете номера чеков? Скажите номера чеков.

Мен оларды жазып алғанмын.

Я их записал.

Мынау бланкіні толтырып, барлық осы ақпаратты көрсетіңізші.

Пожалуйста, заполните этот бланк, указав всю эту информацию.

Сәлеметсіз бе! Менің шотқа ақша салғым келеді.

Здравствуйте! Я хотел(-а) бы положить деньги на счет.

Жинақ (депозиттік) кітапшаңызды беріңізші.

Дайте, пожалуйста, Вашу сберегательную (депозитную) книжку.

Бес мың теңге.

Пять тысяч тенге.

Менің шоттан ақша алуым қажет.

Мне необходимо снять деньги со счета.

Жүз доллар.

Сто долларов.

Бізде төлем теңгемен төленеді.

У нас выплата производится в тенге.

Мен қарсы емеспін.

Я не возражаю.

Сіздің жинақ шотыңызда бес жүз теңге қалды.

На вашем сберегательном счете осталось пятьсот тенге.

Мен депозитке ақша салғым келеді. Мұны қалай ету керек?

Я хотел(-а) бы положить деньги на депозит. Как это сделать?

Салым немесе депозит бланкісін толтырыңыз.

Заполните бланк вклада или депозита.

Я хотел(-а) бы узнать курс российского рубля в тенге.

Айырбастау бағамы бір доллар үшін 120 теңге.

Курс обмена составляет 120 тенге за доллар.

Доллардың басқа валюталарға қатысты бағамы түсіп (өсіп) келеді.

Курс доллара продолжает падать (расти) по отношению к другим валютам.

Мен доллар сатып алғым келеді.

Я хотел(-а) бы купить доллары.

Екі жүз доллар, мүмкін болса, құны жүз долларлық екі купюр берсеңіз.

Двести долларов, если можно, две купюры достоинством сто долларов.

Міне ақшаңыз.

Вот ваши деньги.

Рахмет.

Спасибо.

Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:

Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:

— мерзімділік;

— срочность;

— қайтарымдылық;

— возвратность;

— ақылы.

— платность.

Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.

Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.

Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.

Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.

Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?

Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?

Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.

В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.

Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:

Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:

— кепілгерлік;

— поручительство;

— кепілдік;

— гарантия;

— кепіл;

— залог;

— несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.

— страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.

Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.

Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).

Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.

Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.

Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:

В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:

— мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;

— залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;

— борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;

— гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;

— несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.

— кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.

Кепілдің екі нысаны бар:

Существует две формы залога:

— мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;

— залог с оставлением имущества у залогодателя;

— кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).

— залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).

Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?

Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?

Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.

В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.

Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?

Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?

Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.

Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.

Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?

Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:

Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:

— қарызгердің “салиқалылығы”, ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;

— “солидность“ заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;

— қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге “қабілеттілігі”;

— “способность” заемщика производить конкурентоспособную продукцию;

— “кірісі”, мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;

— “доходы”, при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;

— несие ресурстарының пайдаланылу “мақсаты”;

— “цель” использования кредитных ресурсов;

— несие “сомасы”, бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;

— “сумма” кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;

— “өтеу”, бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;

— “погашение”, этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;

— несиенің “қамтамасыз етілуі”, яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.

— “обеспечение” кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.

Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.

Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.

Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.

Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).

Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.

Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.

* * *

Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:

Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:

— мерзімділік;

— срочность;

— қайтарымдылық;

— возвратность;

— ақылы.

— платность.

Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.

Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.

Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.

Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.

Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?

Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?

Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.

В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.

Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:

Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:

— кепілгерлік;

— поручительство;

— кепілдік;

— гарантия;

— кепіл;

— залог;

— несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.

— страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.

Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.

Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).

Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.

Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.

Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:

В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:

— мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;

— залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;

— борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;

— гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;

— несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.

— кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.

Кепілдің екі нысаны бар:

Существует две формы залога:

— мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;

— залог с оставлением имущества у залогодателя;

— кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).

— залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).

Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?

Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?

Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.

В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.

Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?

Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?

Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.

Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.

Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?

Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:

Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:

— қарызгердің “салиқалылығы”, ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;

— “солидность“ заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;

— қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге “қабілеттілігі”;

— “способность” заемщика производить конкурентоспособную продукцию;

— “кірісі”, мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;

— “доходы”, при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;

— несие ресурстарының пайдаланылу “мақсаты”;

— “цель” использования кредитных ресурсов;

— несие “сомасы”, бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;

— “сумма” кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;

— “өтеу”, бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;

— “погашение”, этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;

— несиенің “қамтамасыз етілуі”, яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.

— “обеспечение” кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.

Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.

Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.

Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.

Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).

Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.

Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.