Мазмұны
- Синоним мысалдары A-G
- Синоним мысалдары H-M
- Синоним N-Z мысалдары
- Синоним таңдау
- Синонимдік тест
- Қосымша ресурстар: синонимдерден басқа
Синонимдер дегеніміз басқа сөзге ұқсас немесе мағынасы жақын сөздер. Бір сөзді қайта-қайта қайталамасаңыз, олар құтқарушы бола алады. Кейде сіздің ойыңыздағы сөз ең орынды сөз бола алмауы мүмкін, сондықтан дұрыс синоним табу ыңғайлы бола алады. Синонимдік мысалдардың кең таңдауымен сөздік қорыңызды кеңейтіңіз.
Синоним мысалдары A-G
Синоним сөздермен жұмыс жазу әр түрлі етіп, сөздік қорыңызды кеңейтуге көмектеседі. Осы синоним сөздермен сөздік қорыңызды құрыңыз.
- қабілет — қабілеттілік, құзыреттілік, шеберлік
- қол жеткізу — жету, орындау, жүзеге асыру, жету
- ашулы — ашулы, ашуланшақ, ливид
- бағалаймын — қастерлеу, қазына, құндылық
- кедергі — шатастыру, шатастыру, түсініксіз, басқатырғыш
- әдемі — тартымды, сүйкімді, сүйкімді, таңғажайып
- бастық — бақылаушы, үстемдік етуші, асып түсетін
- бірақ — дегенмен, сонымен қатар, дегенмен
- шақыру — дау, сұрақ
- суық — салқын, салқындатылған, қыста
- жасау — жасау, жасау, шығару
- сүйкімді — сүйкімді, жағымды, сүйкімді
- дамыту — үлкейту, даму, кеңейту, өсу
- әр түрлі — ұқсас емес, ерекше, ерекше
- қиын — ауыр, қатты, ауыр
- тиімді — функционалды, жедел, сәтті
- мысал — сияқты иллюстрация, мысалы
- қуанышты — қуанышты, электрлендірілген, қуанышты
- әділ — әділ, объективті, бейтарап, бейтарап
- назар аудару — орталық, бұрыштық тас, фокустық нүкте
- көңілді — көңіл көтеретін, жағымды, жағымды
- күлкілі — әзілқой, күлкілі, күлкілі, истерикалық
- мақсат — ниет, мақсат, мақсат
- жақсы — қолайлы, қанағаттанарлық
- керемет — ерекше, ерекше
Синоним мысалдары H-M
Қарым-қатынас дағдыларын әліпбидің ортасынан бастап қосымша синонимдермен нығайтыңыз.
- бақытты — мазмұнды, қуанышты, қуанышты, көтеріңкі
- еңбекқор — еңбекқор, шешімді, еңбекқор, бастамашыл
- жек көру — жиіркену, жек көру, жек көру, менсінбеу
- адал — құрметті, әділ, шынайы, сенімді
- дегенмен — дегенмен, соған қарамастан, әлі
- екіжүзділік — екіжақтылық, жалғандық, алдау
- маңызды — талап етілетін, өмірлік, маңызды, бастапқы, маңызды, сыни
- ақылды — ақылды, жарқын, керемет, өткір
- ішкі — ұялшақ, қыңыр, тыныш, тұйық
- жұмыс — қызметі, қызметі, рөлі
- төреші — қорытынды жасау, анықтау, шешім қабылдау, өлшеу
- ақтау — дәлелдеу, көрсету, көрсету
- саяхат — саяхат, саяхат, жорық
- кілт — сыни, шешуші, іргелі,
- мейірімді — ойлы, ілтипатты, мейірімді, рақымды
- білім — хабардар болу, түсіну, түсіну
- жалқау — бос, жетіспейтін, енжар, жалқау
- махаббат — үйір, терең сүйіспеншілік, парамур
- бақытты — сәттілік, сәттілік, сәттілік
- білдіреді — достық емес, жағымсыз, ашуланшақ, қиын
- Көбірек — қосымша, әрі қарай, қосымша
- ақша — қолма-қол ақша, валюта, капитал, қаражат
- теріс — фаталистік, пессимистік, бас тарту
- жақсы — жағымды, адамға жағымды, келісімді
- қажеттілік — талап ету, болу керек, қажеттілік
Синоним N-Z мысалдары
Сөздік қорды кеңейтілген сөздердің синонимдік мағыналарын кеңейте беріңіз. YourDictionary тезаурусынан одан да көп синоним табыңыз.
- ескі — көне, көне, ескірген, жойылған
- мүмкіндік — мүмкіндік, мүмкіндік, ату
- шығыс — мейірімді, көпшіл, жылы, экстраверт
- тыныштандыру — тыныштандыру, жайлау, балқыту
- оң — оптимистік, көңілді, жұлдызды көз, сангвиник
- сапа — керемет, атрибут, сипат, қасиет
- сұрақ — сұрау, сұрау, сұрау
- дәйексөз — қайталаңыз, оқыңыз, бағасы
- білікті — талаптарға сай, құзыретті
- карантин — оқшаулану, бөліну, қамау, оқшаулану
- ессіз -қатал, қыңыр, басқарылмайтын
- бай — ауқатты, дәулетті, жағдайы жақсы, жағдайы жақсы
- күшті -тұрақты, сенімді, берік, қатал
- шын -түпнұсқа, нақты, дұрыс, нақты
- турбулентті -тәртіпсіз, қатал, тұрақсыз
- бақытсыз — қайғылы, депрессиялық, меланхолиялық, сорлы
- жарамды — рұқсат етілген, заңды, шынайы
- әлсіз — әлсіз, әлсіз, нәзік, нәзік
- ксенофобия — төзбеушілік, этноцентризм, изоляционизм
- иә — келісілді, әрине, оң, шынымен де
- жастар — кәмелетке толмаған, жас, сен
- жұмсақ — дәмді, дәмді, дәмді
- құлшынысты — жалынды, жалынды,
- нөл — жоқ, ештеңе жоқ
- аймақ — аудан, аймақ, аймақ, сектор
Синоним таңдау
Ең қолайлы синонимді таңдауда белгілі бір дағды бар; бәрі бірдей жасала бермейді. Сөздің денотативті мағынасы маңызды емес. Сөздің коннотативті мағынасын ескеру өте маңызды, өйткені кейбір синонимдер көзделгеннен басқа мағына бере алады.
Мысалы, мұңның бір синонимі «мұңды». Алайда бұл сөз өте жағымсыз мағына береді. Жағдайға байланысты сіз оны қолдана аласыз, бірақ егер бұл жағдайда сіз біреу «төмен» деп айтқыңыз келсе, онда «көк» немесе «бақытсыз» сияқты басқа синоним аздап ауырлау болар еді.
Синонимдік тест
Енді синонимдер тізімін қарап шыққаннан кейін, төменде басып шығаруға болатын синонимдік тесттен өте алатындығыңызды тексеріңіз. Онда толық жауап кілтімен бірге сәйкес келетін жаттығу бар.
PDF файлын қарау және жүктеу
Қосымша ресурстар: синонимдерден басқа
Инь синонимдік Ян — антоним: мағыналары қарама-қарсы сөздер. Ағылшын тілінде антонимдердің көптеген мысалдары бар. Сонымен қатар, сіз осы екі өте маңызды лексика құралдары (синонимдер мен антонимдер) туралы, сонымен қатар осы күрделі омонимдер туралы көбірек біле аласыз. Егер сіз өзіңіздің отбасыңыздағы кішкентайларға сәйкес келетін нәрсені іздесеңіз, балаларға арналған үшеуінің осы мысалдары сізге көмектесуі керек.
Синонимдер
Синоним – айтылуы әр түрлі, бірақ мағыналары бір-біріне жақын сөздер. Синонимдер кем дегенде,екі сөзден болады. Одан да көп сөзден болуы мүмкін. Мысалы: сабырлы,байсалды,төзімді,ұстамды,салмақты.
1.Екі сөздің сырт формасы мүлдем басқа болып келуінен жасалады: адам – кісі; ел-халық; надан – топас; үлкен – зор; әдейі – қасақана; нану – сену т.б.
2.Кейде синонимдік қатарға енген сөздердің бірді-екілі дыбыстарында ғана өзгеріс болып келеді: мағлумат – мәлімет т.б.
- Түбірлерге қосымшалар қосып, негізгі түбір мен туынды түбір біріне-бірі синоним болады: жара – жарақат, ағын – ағыс, ық – ықтасын, қап – қапшық, келін – келіншек т.б.
Синонимге тән негізгі бес түрлі белгі бар:
а) Синонимдер кемінде екі сөз болуы керек;
ә) Синонимдерге енетін сөздердің мағыналары үйлес, жақын болуы керек;
б) Синонимдер үнемі бір сөз табынан болуы керек;
в) Синонимдер белгілі бір сөз табына тән грамматикалық тұлғада тұруы шарт;
г) Бірін-бірі ауыстыратын синонимдер сөйлемнің бір-ақ мүшесінің қызметін атқаруы керек.
Синонимдер негізінен үш сөз табынан жасалады.
Зат есімнен жасалған синонимдер: кескін, пішін, бейне,
Сын есімнен жасалған синонимдер: қайғылы, уайымды,
мұңды, қасіретті, қапалы т.б.
Етістіктен жасалған синонимдер: айту, жеткізу, сөйлеу,
Сондай-ақ, синоним қатары үстеулерден де болуы мүмкін.Мысалы: Жақып бұл хабарды шапшаң жеткізді. Жақып бұл хабарды тез жеткізді. Жақып бұл хабарды дереу жеткізді. Жақып бұл хабарды жедел жеткізді.
Антоним (грек тілінен алынған „ қарсы” және „ атау”) – мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер. Мысалы: аласа-биік, ұзын-қысқа,ақ-қара, алыс-жақын, су жүрек – жүрек жұтқан т.б.
Источник статьи: http://baribar.kz/student/10819/sinonimder/
Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Синонимдер (5 сынып)
38 000 репетиторов из РФ и СНГ
Занятия онлайн и оффлайн
Более 90 дисциплин
Сабақтың тақырыбы: Синонимдер
Білімділік: Оқушылардың синонимдер туралы лингвистикалық білімдерін кеңейту, қосымша тапсырмалар мен жаттығу жұмыстары арқылы бекіту.
2 .Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу, ана тілді сүюге, отанды қорғауға тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың лингвистикалық дүниетанымдарын кеңейту, көркем әрі сауатты жазуға дағдыландыру.
Сабақтың типі: Жаңа сабақ
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, өзіндік ой қорыту.
Сабақтың көрнекілігі: кесте, сызба, карточкалар
Пәнаралық байланыс: орыс тілі
І. Ұйымдастыру кезеңі:
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
2.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.
3.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.
69-жаттығу. Омонимдерге мысалдар жазу.
1.Омонимдер дегеніміз не?
2.Көп мағыналы сөзбен омонимнің айырмашылығы?
ІІІ.. Жаңа тақырыпты түсіндіру:
Ерте,ерте, ертеде Лексика деген ауыл болыпты. Сол ауылда Синоним деген бай болыпты. Оның балалары өте көп болыпты.Бай отбасымен өте тату-тәтті өмір сүріпті.Олардың татулығы сондай,тіпті,балаларының барлығы бірігіп бір үйде тұрыпты.Бай баларының аттарын Күшті,Мықты,Қайратты,Қажырлы,Әлді Қарулы, Сұлу,Әдемі,Әсем, Көркем деп атапты.Бұл сөздердің мағынасы бір-біріне ұқсас екен,бәлкім,олар сол себепті тату шығар.Олай болса сергіту сәтін «Тату сөздер»деп атап, біз де бір үйде тұратын тату сөздерге айналайық.
Мағыналары бір – біріне жақын, бірақ әр түрлі дыбысталып айтылатын сөздер тобы синонимдер деп аталады.
Сөздің дыбысталуындаөзгешелік болуы керек;
Сөздер бір ғана ұғымды білдіруі керек;
Сөздер бір ғана сөз табына қатысты болуы керек.
Бұған қосымша синонимдер мәтінде бірін – бірі алмастырған жағдайда бір ғана сөйлем мүшесінің қызметін атқарады. Мысалы: са,тағам, дәм, ауқат дегендер бір ғана синонимдес сөздер. Дыбысталуы әр басқа болғанымен, беретін ұғымы- адам баласының жейтін қоректік заты.
Қазақ тілі – синонимге өте бай тіл. Синонимдік қатарлар әр сөз табының құрамында кездеседі.
Өң,түр,түс,келбет,пішін,ажар, көрік,кескін,рең, дидар,,шырай
Қонақтарға арналған ас өте дәмді болдды.
Асанға қарасам көркіне көз тоймайды.
Салмақты сабырлы, байыпты, ұстамды.
Асанның мінезі салмақты.
Амандасу, сәлемдесу, есендесу,қал жағдай сұрау,
Оқушылар апаймен сәлемдесті.
Асан үйіне лезде барып келді.
ІV. Жаңа тақырып бойынша түсінік тексеру: синонимін табу.
Сурет бойынша жұмыс. «Кім тапқыр?» ойыны.
Ұстаз, мұғалім, оқытушы
Адам, кісі. жан, пенде
Сәби,нәресте, шақалақ, бөпе , бөбек, бала, перзент
Қуану, шаттану, мәз болу
Өкіну, опық жеу, бармағын тістеу
ас –тамақ, дәм,тағам,ауқат,
қайғылы-уайымды, мұңды, қасіретті, қапалы.
«Туысқан» сөзі /Туыс, тума, ағайын, туған — туыс, жекжат — жұрағат, жамағайын/
«Данышпан» сөзі /Ұлы, дана, ғұлама, ойшыл, білімдар, оқымысты, данагөй/
«Азайту» сөзі /Алу, кеміту, шегеру, қысқарту/
V .Жаңа сабақты бекіту:
70 — жаттығу . Қазақ тілінің синонимдер сөздігін пайдаланып, әр синонимдер сыңарларын бір вагон деп есептеп, синоним қатарларынан пойыз жасаңдар. Содан кейін сол пойызда неше вагон болғанын айтыңдар.
сағат, көйлек, етік, ат,
71 — жаттығу . Мәтінді оқып шығып, ондағы ғажап, шақ, қараулық, уәде, айла, жан сөздерінің синожб нимдерін табыңдар.
Қараулық
Уәде
Айла
ғажайып, керемет, керім, таңғажайып;
кезінде, уақытында;
әділетсіздік;
амал, тәсіл;
адам, кісі, пенде.
1 Синоним туралы түсінік
2.Ар – намыс туралы білетін қанатты сөздерді, мақал мәтелдерді жазу
Выберите книгу со скидкой:
ОГЭ. География. Новый полный справочник для подготовки к ОГЭ
Математика. Новый полный справочник школьника для подготовки к ЕГЭ
Дошкольная педагогика с основами методик воспитания и обучения. Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения. 2-е изд.
Считаю и решаю: для детей 5-6 лет. Ч. 1, 2-е изд., испр. и перераб.
Начинаю считать: для детей 4-5 лет. Ч. 1, 2-е изд., испр. и перераб.
Считаю и решаю: для детей 5-6 лет. Ч. 2, 2-е изд., испр. и перераб.
Пишу буквы: для детей 5-6 лет. Ч. 2. 2-е изд, испр. и перераб.
Русско-английский словарик в картинках для начальной школы
ОГЭ. Литература. Новый полный справочник для подготовки к ОГЭ
ЕГЭ. Английский язык. Новый полный справочник для подготовки к ЕГЭ
Рисуем по клеточкам и точкам
ЕГЭ. Информатика. Новый полный справочник для подготовки к ЕГЭ
БОЛЕЕ 58 000 КНИГ И ШИРОКИЙ ВЫБОР КАНЦТОВАРОВ! ИНФОЛАВКА
Инфолавка — книжный магазин для педагогов и родителей от проекта «Инфоурок»
VI Международный дистанционный конкурс «Старт»
- 16 предметов
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Наградные и подарки
Международные дистанционные “ШКОЛЬНЫЕ ИНФОКОНКУРСЫ”
для дошкольников и учеников 1–11 классов
Оргвзнос: от 15 руб.
Номер материала: ДВ-073778
Добавляйте авторские материалы и получите призы от Инфоурок
Еженедельный призовой фонд 100 000 Р
Не нашли то что искали?
Вам будут интересны эти курсы:
Оставьте свой комментарий
Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако редакция сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.
Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение редакции может не совпадать с точкой зрения авторов.
Источник статьи: http://infourok.ru/aza-tili-sabati-tairibi-sinonimder-sinip-500303.html
Карта слов и выражений русского языка
Онлайн-тезаурус с возможностью поиска ассоциаций, синонимов, контекстных связей
и
примеров
предложений к словам и выражениям русского языка.
Справочная информация по склонению имён существительных и прилагательных,
спряжению
глаголов, а также
морфемному строению слов.
Сайт оснащён мощной системой поиска с
поддержкой русской морфологии.
Разбор слова
по составу ОНЛАЙН
Подобрать синонимы
ОНЛАЙН
Найти предложения со словом
или
выражением ОНЛАЙН
Поиск по произведениям русской классики
ОНЛАЙН
Словарь афоризмов русских писателей
Тұлғасы басқаша болғанмен, мағынасы бір-біріне жуық, бірінің орнына бірі қолданыла беретін лексикалық бірлікті синонимдер деп атаймыз.
Синоним сөзін грек тілінен (synonimon) аударғанда «қатар атау»деген мағынаны білдіреді. Тілдегі синонимдер – сөз қорының асыл қазынасы. Өйткені тілдің бай да оралымдылығы, оның сөздік құрамының қандай дәрежеде дамып жетілгені синонимдер арқылы айқындалады.
Кез келген тілдің көне заманнан бергі даму тарихы, лексикалық, грамматикалық жағынан жетіле түсуі оның сөздік құрамындағы синонимдік қатардың молайып, толығып, тармақтанып отыруымен тығыз байланысты.
Синонимдердің нәзік стильдік реңкі, экспрессивті-эмоционалды бояуы оны орнымен қолданғанда, басқа сөзбен тіркесе айтылуынан да байқалады. Көп ғасырлық бай, әдеби дәстүрі бар халықтың лексикалық, морфологиялық жағынан дамып жетілген тілдің көрінісі ондағы қалыптасқан синонимдік бірліктердің әр алуандығымен, оның лексико-семантикалық жүйесінің күрделілігімен айқындалады.
Соған орай синоним сөздер сөз байлығының құнарлы бір саласы болуымен қатар, әр халықтың ұлттық таным-түсінігін, болмысын да танытады. Әдетте сөз логикалық дәлдігімен, ойлаған ойдың реңктерін өз бояуымен нақты көрсете алса ғана мәнерлілік сипатқа ие болады. Мазмұн мен мақсатқа сайма-сай лайықтап алынған сөздер ғана мәнерлі деп танылады. Сөз де қиюластырып қалаған кірпіш сияқты шеберлікті керек етеді. Шешен де шебер сөйлеудің бір ұшы-тілдегі синонимдерді қисынын келтіріп, реңкін айқын ажыратып, тап басып, орнымен үйлестіріп жұмсай білуде.
Тілдің табиғатын айқын сезініп, синонимдерді таңдап, талғап пайдаланып, сөйлем ішінде дұрыс қолданудың күнделікті қарым-қатынаста айрықша маңызы бар. Лексиконы синонимге бай адам сөз мағыналарының нәзік реңктерін дөп басып, қолдану шеберлігінің арқасында шешен сөйлеп, ойын анық та тартымды жеткізе біледі. Демек, синонимдер — тіл байлығы дегенде біз сөздердің жеке тұрғандағы жай тізбегі деп түсінбейміз, олардың кең қолданысқа түсіп, көңілдегі көрікті ойды мүлтіксіз шебер жеткізудегі мәнді қызметін айтамыз.
Қазақ тілінде синонимдерді жинастыру, сөздік жасауға әзірлеу, жүйелі зерттеу өткен ғасырдың елуінші жылдары қолға алынған. Синонимдерге қатысты кандидаттық диссертациялар мен басқа да зерттеу жұмыстары жазылды. Мәселен, Ф.Оразбаеваның «Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім синонимдер» (1988), М.Серғалиевтың «Етістікті сөз тіркестерінің синонимиясы (1991) деген зерттеулер жарық көрді.
Ә.Болғанбаевтың «Қазақ тіліндегі синонимдер» (1970) атты монографиясы қазақ тіл білімінде синонимдерге қатысты іргелі зерттеу еңбек болып табылады. 1962 жылы тұңғыш рет жарық көрген «Қазақ тіліндегі синонимдер сөздігі» құнды лексикографиялық еңбек болды, екінші рет 1975 жылы қайта басылды. Кейінгі толықтырылып басылған синоним сөздіктердің негізіне осы еңбек негіз болғанын айту керек.
Кемінде екі сөзден құралып, белгілі ұғымды білдіретін мәндес, мағыналас сөздердің жиынтығы синонимдік қатар немесе синонимдік ұя деп аталады. Әрбір қатарда бір сөз басқа синонимдерге қарағанда басым айтылып, басқа сөзді өзінің төңірегіне топтауға негіз болады. Ондай сөздер синонимдік доминант (ұябасар, негізгі) деп аталады. Мысалы, талап – ықылас, жігер; ақыл – ес, сана, ой; іріктеу – сұрыптау, таңдау; ахуал – хал, жағдай, тұрмы; мәлімет – мағлұмат, ақпар, дерек; қағида – тұжырым, ортақ заңдылық, тиімді – пайдалы, қолйлы, ыңғайлы; жұмыс істеу – іс істеу, еңбек ету; мүдде – мақсат, тілек, арман; ақпарат – хабар, жаңалы;, заңды – заң жүзінде, заң бойынша, құқық – ерік, бостандық, т.б.
Синонимдердің стильдік мәні неше алуан функционалдық стильде қолданылумен тығыз байланысты. Тіліміздегі синонимдердің мынадай стильдік реңктері байқалады:
Мағыналық синонимдер дегеніміз — әр сыңарының жеке дара өзіне тән мағыналық реңкі бар, стильдік жағынан шектелмейтін, жалпыхалыққа түсінікті, тілдің барлық саласында емін-еркін қолданылатын, бейтарап сөздер есебінен түзілген синонимдер шоғыры. Мысалы, Жығылу мен құлау синонимдері бір ұғымды білдіргенмен, мағынасы жағынан бір-бірінен ажыратылады. Жығылу етістігі семантикалық тұрғыдан тек адамға, жанды затқа ғана қолданылса, құлау етістігі жанды да жансыз да затқа қатысты қолданылады.
Стильдік синонимдер дегеніміз сыңарларының біреуі функционалды стильдік тармақтарда кеңінен қолданысқа ие болса, екіншісі белгілі бір стильдік тармақта ғана шектеліп қолданылатын синонимнің түрі. Мысалы зәуілім мен биік синонимдерін алатын болсақ: биік үй, биік қабырға, биік баспалдақ, биік дарбаза, биік қоршау, биік ағаш, биік мұнара, биік жартас сияқты көп сөздермен тіркесе алса, зәуілім мұнара, зәуілім жартас түрінде стильдік жағынан дұрыс тіркес құрай алмайды.
Мағыналық-стильдік синонимдер дегеніміз —
Ұқсас материал:
- Қазақ әдебиетінен ҰБТ сұрақтары (І нұсқа)
- Қазақ әдебиетінен ҰБТ сұрақтары (ІІ нұсқа)
- Тест: Ақиық ақынның өлеңдерін қаншалықты жақсы білесіз?
- Эссе және оның түрлері
- Қазақ тілі бойынша тақырыптық тест сұрақтары
- Ғылыми стильдің тілдік амал-тәсілдері
- Қазақ әдебиетінен ҰБТ сұрақтары (ІІІ нұсқа)
- Шешендік өнер тарихы
- Қазақ тілі пәні бойынша бөлімді қорытындылауға арналған тест тапсырмалары
- Қазақ тілі пәні бойынша бөлімді қорытындылауға арналған тест тапсырмалары
- Қашаған Күржіманұлының өміріне байланысты тест сұрақтары
- Қазақ әдебиеті бойынша тақырыптық тест жинағы
Синонимдер
Ашық сабақтар- m1985
- 06.11.2016
- 0
- 1
- 26866
|
Мектеп: «№2 Қабанбай орта мектебі мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар» мемлекеттік мекемесі |
||||||||||||
|
Сабақ: № 19 |
Пәні: қазақ тілі |
|||||||||||
|
Күні: 14.10.2016 жыл |
Мұғалім есімі: Турысбекова М.К. |
|||||||||||
|
Сынып : 5«Б» |
Қатысқандар саны |
Қатыспағандар саны |
||||||||||
|
Сабақтың тақырыбы |
Синонимдер |
|||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаты |
Синоним туралы білімдері артады. Сөздердің мағынасын ажырата біледі. |
|||||||||||
|
Оқу нәтижелері |
Барлық оқушылар
|
|||||||||||
|
Оқушылардың басым бөлігі
|
||||||||||||
|
Кейбір оқушылар
|
||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Мағыналары жуық сөздер |
|||||||||||
|
Жоспар |
||||||||||||
|
Жоспарланған уақыт |
Жоспарланған жаттығулар |
Ресурстар |
||||||||||
|
Басталуы 8 мин. |
Ұйымдастыру уақыты Амандасу, сабаққа назарларын аудару. Топқа бөлу, топ басшысын сайлау. 1-топ: «Білімділер» 2-топ: «Ойлылар» 3-топ: «Тапқырлар» 4-топ: «Алғырлар» Психологиялық ахуал қалыптастыру. «Жан жылуы». Қолддарынан ұстап бір-біріне төмендегі сөздерді хормен айтады. Мен сенен жылу аламын (бір-біріне қарап, қолдарын созады) Жүрегіме саламын (қолдарын жүрегіне қояды) Достарыма сыйлап, сәттілік тілеймін (қолдарын жан-жаққа сермейді) Үй тапсырмасын тексеру. Үйге берілген тапсырманың орындалу барысын тексеру. Өткен сабақты пысықтау. «Шашу» ойыны. Ойын шарты: Ойынға 5-6 оқушы қатысады.Әрбір конфет қағазына сұрақтар жазылады. Қағаздарды жерге шашып тастаймыз.Ойынға шыққан оқушылар қағаздарды алып, сұрақтарға жауап береді. Сұрақтар: — Лексика деген не? — Көп мағыналы сөздердің ережесін айт. — Омоним дегеніміз не? — «Көз» деген сөздің көп мағыналы екенін мысалдармен дәлелде. — «Аяқ» сөзін ауыспалы мағына болатындай сөз тіркестерін құра. — «Күл» сөзін қолданып, әрі зат есім, әрі етістік болатындай сөз тіркесін құра. |
1. 5-сынып Қазақ тілі Авторлары: Г.Қасымова Ж.Дәулетбекова Алматы: «Атамұра» 2015 жыл 2. Е-Кітапхана 4364 3. Слайдтар |
||||||||||
|
Ортасы 30 мин. |
Жаңа сабақ Қызығушылықты ояту «Тату сөздер» ертегі Ерте, ерте, ертеде Лексика деген ауыл болыпты. Сол ауылда Синоним деген бай болыпты, Оның балалары өте көп екен. Бай отбасымен өте тату — тәтті өмір сүріпті. Олардың татулығы сондай, тіпті балаларының барлығы бір үйде тұрыпты. сол байдың 5 ұлына және 5 қызына мағынасы ұқсас сөздерден ат қояйық. (Күшті, Мықты, Қайратты, Қажырлы, Әлді, Сұлу, Әдемі, Әсем, Көркем, Ару) Мағынаны тану Кім? Не? Қандай? Не істеу? деген сұрақтарға жауап беретін қастерлі, күту, тез арада, мұғалім, жуықта, қадірлі, тоқтау, ұстаз, кідіру, таяуда, оқытушы, құрметті, аялдау, жақында, педагог, қадірменді деген мағыналы сөздерді табу арқылы оқушылар жаңа сабақтың ережесін өздері айтады. Мағыналары бір біріне жақын, әртүрлі дыбысталып айтылатын сөздер тобын синонимдер дейміз. Қосымша түсінік беру. Ерекшеліктері:
Сөздік дәптермен жұмыс.. Синоним (гр. synonymos — мағыналас, мәндес) — тұлғалары әртүрлі, мағынасы жақын сөздер. Оқулықпен жұмыс 1-топ: 72-жаттығу. Мәтіннен синоним сөздерді теріп жазады. 2-топ: 73-жаттығу. Мәтіннен синоним сөздерді теріп жазады. 3-топ: 76-жаттығу. Пенде сөзінің синонимдерін теріп жазады. 4-топ: 77-жаттығу. Мәтіннен синоним сөздерді теріп жазады. Сергіту сәті Тапсырмалармен жұмыс. 1-топ: Асты сызылған сөздерді синонимдерімен ауыстырыңдар. Ұлан бүгін құлқын сәріден оянды. мәз болды Оны атасы бірден ұқты. тез Апыл-ғұпыл шайларын ішіп, жолға шықты. ерте Бұған бүкіл сынып қуанды. түсінді Жомарт біразға дейін тіл қатқан жоқ. қорықты Нұргүлсім бұларды әрең тыйды. ақылдасты Ертайдың зәресі ұшты. үндемеді Балалар жиналыс туралы кеңесті. тоқтатты 2-топ: Синонимдерді сәйкестендір. Ықылас байсалды, байыпты, сабырлы, ұстамды, салмақты. Алыс әсем, әдемі, келбетті, кескінді, көрікті, ажарлы. Шыдамды қашық, қиыр, шет, ұзақ, жырақ, ит өлген жер. Сұлу ынта, зейін, ниет, пейіл, көңіл, зауық, ілтипат. Бет қарға адым жер, таяқ тастам жер, көз көрім жер. Жақын келбет, жүз, әлпет, дидар, рең, көрік, шырай. Жылдам сәлемдесу, есендесу. Амандасу тез, шапшаң, лезде. 3-топ: Графикалық диктант Синоним сөздердің екі сыңарын табу. адам байлық әлем әуелі мықт күшті жаһан алдымен қазына пенде 4-топ: Тест жұмысы. Ойын. «Кімнің пойызы ұзын?» Оқушылар синоним сөздерден пойыздың вагондарын құрастырады. Мысалы: «Данышпан» сөзі (Ұлы — дана — ғұлама — ойшыл — білімдар — оқымысты — данагөй) 1-топ: «Ата» 2-топ: «Бала» 3-топ: «Бет» 4-топ: «Бұрыннан» |
|||||||||||
|
Аяқталуы 7 мин. |
Сабақты қорыту Е-Кітапханамен жұмыс Синонимдер туралы түсінік 80-жаттығу Бағалау
Кері байланыс Сіздерге ұнаған жағымды әсерін жазыңыздар. Сіздерге түсініксіз, жағымсыз әсерін жазыңыздар. Білетін және білуге қызықтыратын мәселе туралы ұсыныстар мен сұрақтар жазыңыздар. |
|||||||||||
|
Қосымша ақпарат |
||||||||||||
|
Саралау — Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? |
Бағалау — оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайыз? |
Пәнаралық байланыс Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері АКТ-мен байланыс құндылығы байланысы |
||||||||||
|
|
|
||||||||||
|
Рефлексия Сабақтың оқу мақсаты шынайы ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен орындаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен бүкіл уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен? |
Төмендегі ұяшыққа сабақ туралы өз пікірлеріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабақтың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз. |
|||||||||||
|
Қорытынды бағамдау |
||||||||||||
|
Қандай екі нәрсе табысты болды? (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз) 1. _____________________________________________________________________________________ 2. _____________________________________________________________________________________ Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды? (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз) 1. ____________________________________________________________________________________ 2, ____________________________________________________________________________________ Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім? 1, ____________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________ |